Bài làm

Thanh Hải (1930-1980), tên thật là Phạm Bá Ngoãn, quê ở Thừa Thiên Huế, ông là cây bút có công góp phần xây dựng nền văn học miền nam từ những ngày đầu. Tác phẩm “Mùa xuân nho nhỏ” của ông ca ngợi vẻ đẹp thiên nhiên, mùa xuân đất nước và sự lạc quan, khao khát hiến dâng cho đời, một vườn xuân cho tổ quốc. Thi phẩm đã để lại những ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc về khát vọng cống hiến cao đẹp được gửi gắm qua khổ thơ:

“Ta làm con chim hót

Ta làm một cành hoa

...

Dù là khi tóc bạc”

Bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” được sáng tác tháng 11/1980 nhưng không lâu sau ông qua đời. Đây là món quà cuối cùng mà ông dâng tặng cho Tổ quốc trước khi về cõi vĩnh hằng.

Rung cảm thiết tha trước vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên, mùa xuân đất nước, nhà thơ bộc bạch một ước nguyện cống hiến khiêm nhường: “Ta làm ... một nốt trầm”. Điệp ngữ “Ta làm” đã nhấn mạnh ước nguyện chân thành. Tác giả muốn làm một con chim hót, một cành hoa, một nốt trầm đó là hình ảnh ẩn dụ cho một ước nguyện cống hiến nhỏ bé, giản dị, khiêm nhường mà ý nghĩa. Thanh Hải muốn làm con chim để dâng hiến tiếng hót hay làm cành hoa để dâng hương sắc cho đời, làm nốt trầm nhưng phải là nốt trầm xao xuyến để bản hòa ca của dân tộc thêm phần lắng sâu. Lời thơ vang lên như lời ca cho nên nói: “ Thi trung hữu nhạc là ở đây”.Ở khổ đầu, nhân vật trữ tình xưng “tôi”: “ Tôi đưa tay ra hứng” một cách kín đáo, lặng lẽ nhưng ở đây lại dùng từ “ta” . Vì sao vậy?

Đó là sự chuyển đổi cái “tôi” cá nhân nhỏ bé sang “ta” cái chung rộng lớn. Bài thơ có sự ứng chiếu trong kết cấu. Hình ảnh “bông hoa tím” “ con chiền chiện” là những hình ảnh giản dị và đặc trưng của mùa xuân nhưng đến khổ thơ này đã được nâng cao lên thành “Mùa xuân nho nhỏ” :

Một mùa xuân nho nhỏ

...

Dù là khi tóc bạc”

Cách dùng từ giản dị mà gợi cảm: “nho nhỏ, lặng lẽ” đã gợi ra những cống hiến những cống hiến nhỏ bé, lặng thầm của con người, của cái tôi nhỏ bé nhưng giản dị mà cao đẹp trong cuộc sống. Thanh Hải muốn nói nếu một người biết cống hiến “một mùa xuân nho nhỏ” thì sẽ làm cho vườn xuân đất nước thêm phần ngát hương. Điệp ngữ “ dù là” vừa tạo nhạc tình vừa nhấn mạnh ước nguyện cống hiến ấy. Hai hình ảnh đối lập, hoán dụ: “ tuổi hai mươi, khi tóc bạc” đã khẳng định sự cống hiến của con người trong bất kì thời điểm nào trong cuộc đời cũng đáng quý, đáng trân trọng cảm động và khâm phục biết bao. Khi đọc những vần thơ như lời tổng kết cuộc đời thì “ dù là tuổi hai mươi” khi tác giả mải tham gia kháng chiến hay “ khi tóc bạc” thì Thanh Hải vẫn lặng lẽ dâng cho thơ, cho đời.

Với thể thơ năm chữ và giọng thơ trong sáng, thiết tha, gần gũi với dân ca và điệp ngữ, ẩn dụ, nhân hóa với hình ảnh đẹp, gợi cảm trong thơ đã làm lay động người đọc trước vẻ đẹp của mùa xuân đất nước, tinh thần lạc quan, yêu đời của Thanh Hải.

Đoạn thơ trên đã để lại những ấn tượng đẹp về khát vọng cống hiến giản dị mà cao đẹp của Thanh Hải cho đất nước. Có lẽ vì thế mà hơn ba mươi mùa xuân đã đi qua nhưng “Mùa xuân nho nhỏ” vẫn sống mãi trong lòng những người yêu thơ, vẫn là khúc ca ngân nga mỗi độ xuân về. Nó nhắc nhở cho mỗi con người hãy là một “mùa xuân nho nhỏ” để vườn xuân đất nước mãi ngát hương.

P/s: No copy :> Có thể kiểm tra :)

"Mùa xuân nho nhỏ là bài thơ viết trên giường bệnh mà sao vẫn tươi thắm một tinh thần lạ quan, yêu đời, vẫn bừng lên một sức sống mãnh liệt. Từ những cảm nhận về vẻ đẹp của đất trời xứ Huế vào xuân, vẻ đẹp của những con người đang "hối hả xôn xao " xây dựng và bảo vệ tổ quốc, nhà thơ cất lên tiếng hát:

"Ta làm con chim hót

Ta làm một cành hoa "

Tiết tấu câu thơ sôi nổi với nhịp thơ 2/3 của thể thơ 5 chữ kết hợp với âm "a " vang mở như một lời ca trong sáng, hào hứng mà rất tự nhiên. Điệp ngữ "Ta làm " nhấn mạnh ý thức tự nguyện của nhà thơ. Các chọn hình ảnh cũng tự nhiên mà hợp lí: "con chim ", "cành hoa " vốn nhỏ bé trong đời, nhưng chim vô tư cống hiến tiếng hót vui, hoa tỏa hương khoe sắc tô điểm cho mùa xuân đất mẹ. Lấy cái đẹp của thiên nhiên để thể hiện cái đẹp của lòng người, nhà thơ nói lên ước vọng tha thiết và khiêm tốn muốn góp phần nhỏ bé làm nên mùa xuân đất nước. 

Trong bản nhạc hòa ca chung của đất nước đang hối hả xôn xao "đi lên phía trước ", tác giả ước nguyện:

"Ta nhập vào hòa ca

Một nốt trầm xao xuyến"

Nhịp điệu dồn dập, lôi cuốn như thúc giục lòng người "nhập vào hòa ca", là nhập vào cuộc sống vui tươi, sinh động  để xây dựng và phát triển đất nước. Trong cuộc sống ấy, tác giả nguyện làm "Một nốt trầm xao xuyến ". Không phải là một âm thanh cao vút, véo von, chỉ đơn sơ là một nốt nhạc trầm trong cái bè trầm làm nền của bản hòa ca, nhưng phải là nốt nhạc say đắm làm "xao xuyến " tâm hồn. Nghĩa là những cống hiến tuy khiêm tốn, nhỏ bé nhưng có ích cho đời.

Tiếng chim, cành hoa , nốt nhạc góp phần làm nên mùa xuân trong tâm hồn tác giả:

"Một mùa xuân nho nhỏ

Lặng lẽ dâng cho đời "

Tâm niệm của nhà thơ thật cảm động: muốn sống một cuộc đời đẹp như mùa xuân, giữ tâm hồn tràn đầy sức sống như màu xuân. Nhưng chỉ là "mùa xuân nho nhỏ ', vì mùa xuân lớn thuộc về đất trời, về xã hội không một cá nhân nào làm nổi. Nhưng mỗi cá nhân có thể đóng góp mùa xuân của cuộc đời riêng cho mùa xuân của cuộc đời chung làm cho nó phong phú, rực rỡ thêm. Đến đây, ta hiểu ý nghĩa nhan đề "Mùa xuân nho nhỏ ". Thật đáng quý thay ước nguyện khiêm tốn mà vô cùng chân thành, cảm động của nhà thơ. Không ồn ào, khoa trương mà chỉ "Lặng lẽ dâng cho đời "

Cảm động hơn nữa, nhà thơ mong ước: dù khi đã qua tuổi xuân của mình, vẫn được là mùa xuân nho nhỏ trong cái mùa xuân lớn lao của đất nước:

"Dù là tuổi hai mươi

Dù là khi tóc bạc"

Vẫn là nhịp thơ 2/3 sôi nổi, hào hứng, ở đây điệp ngữ "Dù là " trong cái thế cân đối, nhịp nhàng của hai câu thơ vang lên như một lời khẳng định để tự dặn dò mình: phải kiên trì, vượt qua tuổi già, bệnh tật để sống cống hiến cho đời. Hình ảnh hoán dụ "tuổi hai mươi ", "tóc bạc " với kết cấu đối lập giữa hai câu trên và hai câu dưới chứng tỏ nhà thơ ý thức được cái giới hạn của cái vô hạn của đất nước mà đem lại mùa xuân nho nhỏ của đời mình góp vào mùa xuân lớn lao của đời chung