Sự tiếp hợp và trao đổi chéo của các cặp NST tương đồng là hiện tượng bình thường trong giảm phân.
Trong nguyên phân, đôi khi cũng xảy ra trao đổi chéo nhưng tần suất rất hiếm.
Ví dụ ở Ruồi giấm, các gen: y+: nâu, y: vàng; sn+: thẳng, sn: cháy xém, hoặc lượn sóng.
Tế bào sinh dưỡng lưỡng bội ysn+/y+sn (nâu, thẳng) xảy ra trao đổi chéo trong nguyên phân, dẫn đến hình thành thể khảm:
Nếu trao đổi đoạn ngắn→ 2 tế bào con: ysn+/ysn+: vàng, thẳng; y+sn/y+sn: nâu, xém (Kiểu hình b: Twin spot)
Nếu trao đổi đoạn dài → 2 tế bào con: ysn+/ysn: vàng, thẳng; y+sn+/y+sn: nâu, thẳng (giống ban đầu) (Kiểu hình a: Single spot)
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK21438/
Hiện tượng trao đổi chéo trong nguyên phân có ý nghĩa quan trọng:
- Ví dụ, ở một số loại nấm không có sinh sản hữu tính, trao đổi chéo trong nguyên phân giúp đổi mới vật chất di truyền, cung cấp nguyên liệu cho tiến hóa.
- Ở người, trao đổi chéo trong nguyên phân có thể là một trong những cơ chế làm cho các đột biến gen lặn gây ung thư lcó cơ hội tổ hợp lại để biểu hiện thành kiểu hình ung thư.
