1. Hoàn cảnh:
+ Vào cuối thế kỉ III TCN - đời vua Hùng thứ 18, đất nước Văn Lang không còn yên bình như trước nữa. "Vua không lo sửa sang võ bị, chỉ ham ăn uống, vui chơi. Lụt lội xảy ra, đời sống nhân dân gặp nhiều khó khăn".
+ Năm 218 TCN, vua Tần sai quân đánh xuống phương Nam để mở rộng bờ cõi. Sau 4 năm chinh chiến, quân Tần kéo đến vùng Bắc Văn Lang, nơi người Lạc Việt cùng sống với người Tây Âu (hay Âu Việt), vốn có quan hệ gần gũi với nhau từ lâu đời.
- Diễn biến:
+ Cuộc kháng chiến bùng nổ. Người thủ lĩnh Tây Âubị giết nhưng nhân dân Tây Âu - Lạc Việt không chịu đầu hàng, sử cũ Trung Quốc chép: “Người Việt trốn vào rừng, không ai chịu để quân Tần bắt... Rồi họ đặt người kiệt tuấn lên làm tướng, ngày ở yên, đêm đến ra đánh quân Tần”.
+ Người kiệt tuấn đó là Thục Phán.
- Kết quả:
+ Cuộc chiến đấu kiên cường, quyết liệt của cư dân Tây Âu - Lạc Việt đã làm quân Tần như “đóng binh ở đất vô dụng, tiến không được, thoái không xong".
+ Sáu năm sau, “người Việt đã đại phá quân Tần, giết được Hiệu úy Đồ Thư”. Nhà Tần phải hạ lệnh bãi binh.
2. Năm 207 TCN, Thục Phán hợp nhất đất đai Tây Âu và Lạc Việt, lập ra nước Âu Lạc, tự xưng là An Dương Vương, đóng đô ở Phong Khê (Cổ Loa - Hà Nội).
- Bộ máy nhà nước không có thay đổi so với trước.
+ Đứng đầu nhà nước là An Dương Vương nắm mọi quyền hành chính.
+ Giúp việc cho vua có Lạc Hầu, Lạc tướng.
+ Cả nước được chia thành nhiều bộ, do Lạc tướng đứng đầu.
+ Các làng, chạ vẫn do Bồ chính cai quản.
- Tuy nhiên, sau nhiều thế kỉ độc lập thời Hùng Vương, quyền hành của nhà nước đã cao hơn và chặt chẽ hơn trước. Vua có quyền thế hơn trong việc trị nước.
3.Thục Phán đặt tên nước là Âu Lạc vì Âu Lạc là tên ghép của hai đất của người Tây Âu và Lạc Việt, việc An Dương Vương đặt tên như vậy là nhằm khẳng định tinh thần hợp nhất dân tộc.
4.Trong nông nghiệp: lưỡi cày đồng được cải tiến và dùng phổ biến hơn.
- Các nghề thủ công như: làm gốm, dệt, làm đồ trang sức, đóng thuyền,… đều tiến bộ.
- Dân số tăng. Sự phân biệt giữa tầng lớp thống trị và nhân dân cũng sâu sắc hơn.
