`A``)` Mở bài:
`->`Giới thiệu câu tục ngữ:
`-`Dẫn dắt câu tục ngữ trực tiếp hoặc gián tiếp
`-`Nêu khái quát nội dung câu tục ngữ đó
`+`Trực tiếp: đi thẳng vào vấn đề cần biểu đạt bằng những câu văn ngắn gọn, xúc tích, không rườm rà, tự nhiên( VD: Cha ông ta từ ngàn xưa đã luôn nhắc nhở con cháu:" Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng" Đây là một đạo lí đúng đắn, nhắc nhở ta cách sống, lựa chọn môi trường sống phù hợp với sự phát triển về nhân cách của con người. Đến cuộc sống hiện đại bây giờ, ý nghĩa của câu tục ngữ này vẫn rất đúng đắn `->` Tiến hành phân tích)
`+`Gián tiếp: Dẫn dắt bằng những quan niệm gần gũi với câu tục ngữ cần giải thích, giúp tăng hiệu quả diễn đạt trong mở bài tiếp theo mới bắt đầu dẫn dắt( VD: Xã hội ngày càng phát triển, cuộc sống con người càng đầy đủ ấm no, tiến bộ thì nhu cầu tìm kiếm và kết bạn bốn phương càng cao. Thế nhưng không phải ai cũng tốt đẹp, đáng để cho ta giao lưu học hỏi. Kết bạn cần phải có tính chọn lọc những người bạn tốt, giúp ta tiến bộ trong nhân cách và kiến thức. Điều này rất đúng với câu tục ngữ:" "Gần mực thì đen gần đèn thì rạng"
`+`Mở bài nâng cao: Đánh thẳng vào tâm lí của con người bằng những dẫn chứng, lập luận chặt chẽ đi từ tâm lí con người mà ra, gây sự chú ý mạnh mẽ cho người đọc.( VD: Có thể nói: Con người chịu ảnh hưởng rất lớn từ môi trường sống xung quanh, dù ít dù nhiều. Đó là sự ảnh hưởng tới sự hình thành, phát triển cũng như hoàn thiện về nhân cách...)
`B``)` Thân bài:
`=>`Giải thích câu tục ngữ:
`->`Theo nghĩa đen:
`-`Mực: là loại mực dùng để viết thời xưa
`-`Đèn: loại đèn sử dụng dầu để thắp, soi sáng những vật gần nó
`-`Đen: màu đen của mực
`-`Rạng: ánh sáng đèn soi sáng
`->`Nghĩa của từng cụm từ:
`+`Gần mực thì đen: dùng mực sẽ bị lấm bẩn, đen do mực dính lên người
`+`Gần đèn thì rạng: gần đèn thì sẽ được soi sáng, không còn tăm tối, trở lên rạng rỡ, tươi sáng
( Thêm: Tại sao cha ông ta lại chọn hình ảnh mực, đèn làm hình ảnh biểu tượng cho câu tục ngữ:"Gần mực thì đen gần đèn thì rạng")
`=>`Đây là những hình ảnh gắn bó, quen thuộc với đời sống nhân dân từ xa xưa, thường xuất hiện trong các tác phẩm văn học cũng như ca dao tục ngữ( VD: Hình ảnh ngọn đèn trong tác phẩm:" Hai đứa trẻ"; Mực trong bài thơ" Ông đồ"( mực đọng trong nghiên sầu) của Vũ Đình Liêm, Đèn trong" Chinh phụ ngâm khúc":
Ngoài rèm thước chẳng mách tin
Trong rèm dường đã có đèn biết chăng?
Đèn có biết dường bằng chẳng biết
Lòng thiếp riêng bi thiếp mà thôi
Buồn rầu chẳng nói nên lời
Hoa đèn kia với bóng người khá thương
( Ngữ văn 10, tập 2 nhaaa)
`->`Giải thích nghĩa bóng:
`-`Mực: thứ xấu xa, tiêu cực, khiến ta trở nên xấu đi, không tốt đẹp, tiêu cực
`-`Đèn: Những điều tốt đẹp, tích cực, ứng xử đúng với chuẩn mực xã hội,...
"Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng"
`->`Ông cha ta muốn răn dạy con cái phải biết lựa chọn bạn mà chơi, không tiếp xúc với cái tiêu cực, thói hư tật xấu, không lành mạnh chọn những con người tốt đẹp, có phẩm chất tốt để học hỏi tiếp thu
`=>`Sự dẫn dắt của câu tục ngữ:
`-`Dẫn dắt bằng những hình ảnh quen thuộc với đời sống con người trong xã hội xưa, sử dụng câu đối( đen><rạng)
`=>`Chứng minh tính đúng đắn của câu tục ngữ:
`->`Trong văn học xưa:
`-`Tác phẩm" Mẹ hiền dạy con" đã cho ta thấy tầm quan trọng của môi trường sống xung quanh tới sự phát triển về trí tuệ, nhân cách của con trẻ
`+`Chuyển đến bãi tha ma`->` Mạnh Tử nô đùa, ông thường diễn lại những cảnh nhìn thấy ở bãi tha ma
`+`Chuyển ra khu phố`->` học cách cân, đong, đo, đếm của những kẻ mua bán, xảo trá
`+`Chuyển đến gần trường `->` cũng muốn đi học như bạn bè cùng trang lứa
`+`Lỡ nói dối con `->` Sửa chữa để làm gương cho con
`->`Nhờ sự giáo dục tích cực của người mẹ cũng như ảnh hưởng to lớn của môi trường sống xung quanh mà Mạnh Tử mới dần trở thành học sinh giỏi nhất lớp và bậc đại hiền triết sau này.
`-`Tác phẩm Nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm( ngữ văn 10 tập 1)
"Ta dại ta tìm nơi vắng vẻ
Người khôn người đến chốn lao xao"
`-`Theo quan niệm của Nguyễn Bỉnh Khiêm, người dại là những người tìm nơi thanh tịnh vắng vẻ , rời xa chốn quan trường với nhiều tính toán, thâm độc, nham hiểm để nhân cách con người được giữ vững phẩm giá thanh tao, bản tính tốt đẹp của ta. Người "khôn" là người chạy theo vòng danh lợi, ganh đua trong chốn quan trường với nhiều tính toán, bon chen. `->` Ta thấy được sự ảnh hưởng của môi trường đến phẩm chất con người vì vậy Nguyễn Bỉnh Khiêm cho rằng:"Khôn mà hiểm độc ấy là khôn dại, dại vốn hiền lành ấy dại khôn"( không liên quan lắm)
`-`Chính vì sự ảnh hưởng to lớn của môi trường nên nhiều nhà tri thức bấy giờ đã cáo quan về ở ẩn như Nguyễn Du, Nguyễn Bỉnh Khiêm,...để giữ cho bản chất tốt đẹp của mình không bị vấy bẩn bởi chốn quan trường
`->`Trong xã hội hiện đại:
`-`Trẻ chơi với nhau, nếu chơi với trẻ hư thì sẽ dễ bị kéo vào con đường hư hỏng, mãi không lối thoát như quậy phá làng xóm, ăn chơi đua đòi, chích hút ma túy, trộm cắp `->` Hỏng cả một thế hệ(T-T)
`-`Trẻ tốt chơi với nhau, cùng học tập và phát triển về thể chất, tư duy, phẩm chất, tính cách theo hướng tích cực `->` Tương lai tươi sáng(^-^)
`-`Trẻ tốt hay trẻ xấu chơi với nhau cũng có thể làm thay đổi, theo hướng tích cực hay tiêu cực tùy vào nhận thức của trẻ
`-`Người thiếu thốn tình cảm gia đình, sống trong xã hội xấu, nhiều tệ nạn thì rất có nguy cơ cao bị tiêm nhiễm những tệ nạn
`=>`Chứng minh tính đúng đắn của câu tục ngữ trong xã hội hiện đại:
`-`Đến bây giờ, câu tục ngữ vấn giữ được giá trị và tính đúng đắn của nó, nó luôn nhắc nhở con người về một thông điệp sống, cách sống mà cha ông ta đã đúc kết từ ngàn xưa:"Gần mực thì đen gần đèn thì rạng".
`=>`Liên hệ bản thân:
`-`Phải biết chọn bạn bè chơi để học được điều hay, lẽ phải
Không tiếp xúc với kẻ xấu
`-`Cố gắng xây dựng gia đình hạnh phúc, hòa thuận
`-`Giúp đỡ những bạn chưa tốt tiến bộ hơn
`-`....
`=>`Mở rộng: Gần mực chưa chắc đã đen, gần đèn chưa chắc đã sáng( câu chủ đề nha)
`-`Không thể vơ đũa cả nắm vì còn nhiều trường hợp gặp hoàn cảnh, môi trường sống tốt vẫn có bản chất xấu xa, đối mặt với môi trường sống tệ nhưng bản chất lại càng thánh thiện, tốt đẹp
`->`Trong văn học xưa:
“Trong đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng
Nhị vàng bông trắng lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”
`->`Trong xã hội hiện đại
`-`Người sống trong gia đình giàu có lại càng dễ bị đi vào con đường tệ nạn, ăn chơi, tham ô, tham nhũng
`-`Nguwof sống trong hoàn cảnh nghèo khó, cơ cực lại càng biết cố gắng, nỗ lực vươn lên, phẩm chất quý giá lại càng sáng ngời
`-`Có thể nói họ như những vì sao, càng về đêm thì lại càng sáng chói, rực rỡ
`-`Mỗi người không chọn được nơi mình sinh ra nhưng chọn được cách ta lớn lên như thế nào và ta khiến mọi người quý mến hay xa lánh mình, tùy thuộc vào cách ta đối mặt với thử thách, sự việc
`=>`Gần mực chưa chắc đã đen, gần đèn chưa chắc đã sáng
C) Kết Bài
`-`Khẳng định lại ý nghĩa, giá trị, sự đúng đắn của câu tục ngữ
`-`Liên hệ bản thân
$\boxed{\text{Bài làm tham khảo }}$
