* Tình hình Liên Xô từ sau CTTG 2 - những năm 70
- Trong nước:
+ Sau 1945, nhân dân Liên Xô phải gánh chịu tổn thất lớn.
+ Thắng lợi của cuộc chiến tranh vệ quốc -> góp phần củng cố khối đại đoàn kết dân tộc, nâng cao vị thế của Liên Xô trên trường quốc tế.
+ Lãnh thổ được mở rộng bao gồm 15 nước cộng hòa.
+ Lòng nhiệt tình của nhân dân và tính ưu việt của chế độ được phát huy cao độ.
- Thế giới:
+ Các nước đế quốc tiến hành bao vây, cấm vận về kinh tế, cô lập về chính trị, phát động “chiến tranh lạnh”, chạy đua vũ trang chuẩn bị một cuộc chiến tranh tổng lực nhằm tiêu diệt Liên Xô và các nước XHCN.
+ Hệ thống XHCN đang trên đường hình thành, phong trào GPDT phát triển mạnh mẽ -> đòi hỏi sự giúp đỡ to lớn, hiệu quả của Liên Xô.
+ Trở thành một cực quan trọng trong trật tự thế giới hai cực, là thành trì của hòa bình và an ninh thế giới => Liên Xô cần nhanh chóng xây dựng sức mạnh kinh tế, quân sự, khoa học kỹ thuật..nhằm đối trọng với Mĩ và phương Tây.
=> Liên Xô tiến hành công cuộc khôi phục KT, xây dựng CNXH
* Thành tựu:
- Hoàn thành thắng lợi công cuộc khôi phục kinh tế trước thời hạn 9 tháng.
- Từ 1950, Liên Xô tiến hành nhiều kế hoạch phát triển kinh tế dài hạn nhằm mục tiêu xây dựng thành công CNXH.
* Về kinh tế:
- 1950 Tổng sản lượng công nghiệp tăng 73% so với trước chiến tranh, nông nghiệp cũng vượt mức trước chiến tranh
- 1972: Sản lượng công nghiệp tăng 321 lần (so với năm 1922,) sản lượng công nghiệp chiếm khoảng 20% thế giới, thu nhập quốc dân tăng 112 lần.
- Những năm 50 – 60 và đầu những năm 70: - Liên Xô là cường quốc công nghiệp thứ hai thế giới (sau Mĩ), chiếm khoảng 20% tổng sản lượng công nghiệp toàn thế giới. (Thành tựu quan trọng nhất về kinh tế). Đi đầu trong một số ngành công nghiệp mới: Công nghiệp vũ trụ, công nghiệp điện hạt nhân.
* Về khoa học - kỹ thuật:
- 1949: Chế tạo thành công bom nguyên tử, phá vỡ thế độc quyền vũ khí nguyên tử của Mĩ.
- 1954: Khánh thành nhà máy điện hạt nhân đầu tiên trên thế giới
- 1957: Nước đầu tiên phóng thành công vệ tinh nhân tạo.
- 1961: Nước đầu tiên phóng thành công con tàu vũ trụ (Phương Đông I)
* Quân sự:
- Có một nền quốc phòng và công nghiệp quốc phòng hùng mạnh bậc nhất thế giới.
- Từ 1972, Liên Xô ký với Mĩ một số Hiệp ước -> đạt được thế cân bằng chiến lược về sức mạnh quân sự (vũ khí hạt nhân nói riêng) so với các nước đế quốc.
*Về chính trị:
- Ổn định, khối đoàn kết trong Đảng cộng sản và giữa các dân tộc trong Liên bang được duy trì.
- Các nhà lãnh đạo Liên Xô vẫn tiếp tục mắc phải những thiếu sót, sai lầm có tính chất lâu dài, hệ thống:
+ Chủ quan, nóng vội, duy ý chí, thực hiện chế độ Nhà nước bao cấp về kinh tế.
+ Thiếu dân chủ và công bằng xã hội.
+ Vi phạm pháp chế xã hội chủ nghĩa…
*Về đối ngoại: chủ trương thực hiện chính sách hòa bình và tích cực ủng hộ cách mạng thế giới:
- Giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho các nước chủ nghĩa xã hội anh em xây dựng đất nước.
- Ủng hộ sự nghiệp đấu tranh vì độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội của nhân dân các nước trên thế giới.
- Đi đầu trong cuộc đấu tranh cho nền hòa bình và an ninh thế giới, kiên quyết chống lại các chính sách gây chiến, xâm lược của chủ nghĩa đế quốc và các thế lực phản động quốc tế.
- Năm 1950, Liên Xô công nhận và thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam, Liên Xô đã có những ủng hộ hết sức to lớn cho nhân dân Việt Nam thời kì kháng chiến chống Pháp, chống Mĩ và hiện nay.
