Con người, sinh ra và lớn lên, đều sẽ như những con sông nhỏ, vươn mình để chạm đến với biển lớn. Những đứa trẻ lớn ấy sẽ cố hết mình để đi đến những nơi mà chúng cho là miền đất hứa. Tôi cũng vậy, một người con đất Quảng, cũng nuôi trong mình giấc mơ đi đến những vùng đất mới, đẹp hơn, lớn hơn, hào nhoáng hơn nơi tôi đã sinh ra
Trong mường tược non nớt của đứa trẻ tỉnh lẻ, với tôi, thành phố là nơi có những ngọn đèn nối nhau, chạy dài hoài không dứt, là nơi có những chốn đi, chốn đến hấp dẫn. Và ngày tôi vào đại học, tôi chỉ mong thật nhanh đến ngày nhập học, để thật nhanh được chạm đến nơi tôi gọi là biển lớn suốt những năm tháng ấu thơ.
Vâng, có đi ra, có đi xa, mới thấm, vùng quê nghèo ấy, nơi tôi từng muốn nhanh nhanh rời đi ấy, lại nuôi giữ cả phần tâm hồn tuổi thơ tôi.Quảng Nam, vùng đất ấy, tạm biệt tôi vào ngày mát trời, bình yên.
Quảng Nam, hồn đất lưu giữ trong chất giọng đặc trưng.
Xưa nay, có lẽ Quảng Nam là vùng đất có phương ngữ bị mang ra trêu ghẹo nhiều nhất nước. Giọng Quảng, không ngọt ngào, sắc sảo và đầy chất nhạc như tiếng Hà Nội. Giọng Quảng cũng chẳng tha thiết, dịu dàng và giàu ân tình như tiếng Huế. Giọng Quảng lại đặc biệt với cách phát âm “ vụng về” và không lẫn vào đâu được.
Tiếng Quảng, đối với người lạ là “vụng về” và “quê một cục” nhưng đối với người Quảng lại thân thiết như máu thịt, như tâm hồn hòa lẫn giữa đất và người. Vì chỉ có người Quảng mới biết, đó là hồn đất nơi đây. Đi đến đâu để người con đất Quảng có thể tìm thấy chiếc xe “độp”, xe “lôm”…. Đi đến đâu để được đôn đả mời gọi: “Mua cá về en đi con ơi”, đi đến đâu để nghe được những bài thơ mà cũng thấy thấm đầy nét bình dị, chân thực như giọng Quảng quê tôi:
“Răng rứa mi, bô chừ dề Quảng Nôm?
Mi đừng chê quê tau lắm nén mưa
Mùa nước lụt , chuối kết bè bắt dế
Mi chưa hiểu thì lặng im nghe kể
Quê của tau nhiều đẹt sản nổi danh
Đến Quảng Nôm mi phải hiểu ngọn ngành
Riêng dọng núa chẳng nơi mô nhầm lẫn
Dân quê tau bô đời cần mẫn
Điếu thuốt rê, ly chè loá khề khà
Tô mì Quảng đậm đòa cay xé lũi
Mi có dề Quảng Nôm không mà hủa
Làm cho tau nôn nóng hết trong lòng
Tau gửi riêng mi chút chờ mong
Thôi rứa hỉ ,quê choa tau là đó”
Tiếng Quảng Nam bình dị, gần gũi như người nông dân suốt ngày gắn bó với ruộng đồng lem luốc bùn. Tiếng Quảng Nam chẳng khoa trương, hoa mỹ, đẹp đẽ như tiếng nói bao vùng miền cũng giống như con người Quảng lắm ân tình mặn nồng. Nhưng ở lâu với cái giọng này, đâm ra nghiện, nghiện được nghe, nghiện được thấy, nghiện được trở về.
Quảng Nam, nét mộc mạc đến từ mỗi người con.
Người ta thường nói, người Quảng Nam hay cãi.
Thế đất dốc, nước chảy xiết, thủy không tụ khiến cho họ nóng nảy, ưa lý sự và trong bất cứ vấn đề gì, họ cũng thích cãi, ưa cãi và ham cãi.
Quảng Nam nằm ở khúc ruột miền Trung của tổ quốc, với địa thế ““rừng núi, đồng bằng và biển đan cài vào nhau trong một không gian địa lý nhỏ hẹp” tạo nên cho người dân xứ Quảng dáng vóc và tư thế rắn rỏi, bền chắc.
Đặc điểm này đã có ảnh hưởng to lớn đến hình dáng, lối xưng hô, cách nói chuyện, và cả phong thái giao tiếp, giọng điệu ngôn ngữ… trong không những con người Chăm quá khứ mà cả người Quảng Nam hiện nay. Đơn cử như “bản chất ngay thẳng, không có tính chất lắt léo để giành cái tốt, cái lợi cho mình và đùn đẩy điều xấu cho người khác” và “dị ứng với sự dối trá và rất tôn trọng sự ngay thẳng, thật thà”, hoặc dám mơ ước, có tư tưởng dấn thân, háo thắng và hiếu chiến.
Người Quảng Nam có cách ứng xử và xưng hô khá dân dã và vụng về. Lối giao tiếp theo phương thức ăn cục nói hòn đã phần nào phản ánh tấm lòng rộng rãi và bao dung. Người Quảng Nam nghĩ gì nói nấy, rất bộc trực, không che đậy, giấu giếm, thấy gì nói đấy, nói mọi lúc mọi nơi, trong mọi hoàn cảnh.
Cái sự nắng, sự gió, sự bão bùng dậy cho con người đất Quảng nhiều điều. Người Quảng ăn nói không ngọt ngào, khéo léo bởi mấy ai sinh ra từ nắng gió mà tránh được màu da nâu, người Quảng thẳng thắn, bộc trực, bởi họ làm gì có thời gian cho những câu chuyện kéo dài quanh co. Họ sinh ra từ đất cát, nắng mưa và họ vươn lên như sương rồng sa mạc. Nắng gió đã khéo tạo nên họ, tạo nên cả bản tính thật thà, thẳng thắn, bình dị mà lại thắm mặn nét duyên.
Không chỉ là giọng nói mộc mạc, bản tính hiên lành, chân chất mà lại bộc trực, đất Quảng Nam lưu luyến người phương xa còn bởi những tô mì Quảng, cao lầu, bánh tráng cuốn thịt heo….
Có thể, bạn sẽ nhìn thấy Quảng Nam với một góc nhìn khác, một cảm nhận khác, nhưng với đứa trẻ được vùng đất này nâng niu nuôi lớn như tôi, Quảng Nam luôn đẹp, đẹp trong cách nó nuôi tôi khôn lớn, trong cách nó nuôi lớn những anh hùng dân tộc, trong cách nó gồng mình đón những đợt bão to, trong cách nó vươn mình lên từ những mùa nắng gắt. Với tôi, vùng đất ấy thật quá kiên cường.
Quê tôi- Không thật long lanh đủ để thu hút nhiều người xa ghé lại, nhưng lại luôn đủ yêu thương để nuôi giữ bình yên trong tâm hồn những người con xa xứ, như tôi.
