An-phông-xơ Đô-đê
I. Kiến thức cơ bản
• Về tác giả. An-phông-xơ Đô-đê (1840-1897) nhà văn Pháp – nhà văn hiện thực, nhân đạo, tác giả của nhiều tập truyện ngắn nổi tiếng. Truyện “Buổi học cuối cùng” lấy bối cảnh từ một biến cố lịch sử: Sau cuộc chiến tranh Pháp – Phổ năm 1870 – 1871, nước Pháp thua trận, hai vùng An-dát và Lo-ren giáp biên giới với Phổ bị nhập vào nước Phổ. Phổ là tên của một nước chuyên chế trong lãnh thổ Đức trước đây. Cho nên các trường học ở hai vùng này bị buộc học bằng tiếng Đức. Truyện viết về buổi học cuối cùng bằng tiếng Pháp ở một trường làng thuộc vùng An-dát.
• Về tác phẩm. Qua câu chuyện buổi học cuối cùng bằng tiếng Pháp ở vùng An-dát bị quân Phổ chiếm đóng và hình ảnh cảm động của thầy Ha-men, truyện đã thể hiện lòng yêu nước trong một biểu hiện cụ thể là tình yêu tiếng nói của dân tộc và nêu chân lí: “Khi một dân tộc rơi vào vòng nô lệ, chừng nào họ vẫn giữ vững tiếng nói của mình thì chẳng khác gì nắm được chìa khoá chốn lao tù…”.
Truyện đã xây dựng thành công nhân vật thầy giáo Ha-men và chú bé Phrăng qua miêu tả ngoại hình, cử chỉ, lời nói và tâm trạng của họ.
II. Hướng dẫn đọc văn bản
Câu 1. Câu chuyện được kể ra trong hoàn cảnh nào, thời gian, địa điểm nào? Em hiểu như thế nào về tên truyện “Buổi học cuối cùng”?
* Hoàn cảnh kể chuyện:
– Hoàn cảnh rộng: Truyện lấy bối cảnh từ một biến cố lịch sử: Sau cuộc chiến tranh Pháp – Phổ (1870 – 1874) nước Pháp thua trận phải cắt hai vùng An-dát và Lo-ren cho nước Phổ. (Phổ là một nước chuyên chế trong lãnh thổ của nước Đức trước đây), các trường học ở đây bị buộc học bằng tiếng Đức.
– Hoàn cảnh hẹp: Truyện được kể từ một buổi đi học muộn của cậu bé Phrăng trong buổi cuối cùng học tiếng Pháp.
* Địa điểm: Câu chuyện xảy ra tại một ngôi trường làng thuộc vùng An-dát nước Pháp.
* Ý nghĩa của tên truyện Buổi học cuối cùng – Gợi lên sự nuối tiếc xót xa.
– Buổi học cuối cùng bằng tiếng Pháp cũng là buổi học của một dân tộc mất nước, mất quyền được học tiếng nói của dân tộc mình.
