⇒ Sự tương phản:
→ Dân hộ đê: hàng trăm nghìn người, làm việc từ chiều, vật lộn, chống chọi với mưa gió hết sức căng thẳng, vất vả. Người nào người nấy ướt như chuột lột, ai ai cũng mệt lử.
→ Quan đi hộ đê: Ngồi trong đình cao ráo, vững chãi, nhàn nhã, chơi tổ tôm, không cho phép ai quấy rầy lúc chơi bài, coi việc đánh bài là trên hết, mặc dân sống chết ra sao khi mà đê vỡ.
- Ngồi nơi an toàn, đẹp đẽ, có người hầu bài.
- Dùng đồ ngon vật lạ, sang trọng.
- Tư thế đường bệ, ung dung, nhàn nhã. Không màng chuyện đê vỡ, thậm chí còn khó chịu. Khi quan vui mừng ù ván bài cũng là lúc nước tràn, nhà cửa trôi, kẻ sống người chết.
⇒Sự tương phản :
→Sự tăng cấp trong việc miêu tả mức độ trời mưa, của độ nước sông dâng cao, của nguy cơ đê vỡ, của cảnh hộ đê vất vả, căng thẳng của người dân:
- Mưa mỗi lúc một tầm tã: “mưa gió ầm ầm”
- Nước sông dâng cao: nước sông Nhị Hà lên to quá, dưới sông thời nước cứ cuồn cuồn bốc lên.
- Âm thanh: tiếng trống, tiếng tù và, tiếng người gọi nhau đi hộ đê mỗi lúc một âm ĩ.
- Sức người ngày càng yếu sức nước ngày càng to, nguy cơ vỡ đê đến gần, rồi đê vỡ.
→Sự tăng cấp trong việc miêu tả mức độ ham mê bài bạc của tên quan:
- Mê đến nỗi trước sân đình mưa như trút nước mà không hề hay biết: “đê vỡ mặc đê, sông nước dù nguy, không bằng nước bài cao thấp”
- Dân phu báo tin đê vỡ vẫn thờ ơ, lên giọng quát nạt.
- Đê vỡ trong niềm vui cực độ: Ù! Thông tôm, chi chi nảy của viên quan phụ mẫu.
