Em tham khảo dàn ý sau nhé:

MB:

- Giới thiệu tác giả, tác phẫm

- Dẫn dắt vấn đề

TB:

* Huấn Cao- người nghệ sĩ tài ba

- Huấn Cao là nghệ sĩ trong nghệ thuật thư pháp.

- Tài năng của ông đã được nói tới một cách kính nể qua cuộc nói chuyện giữa Quản ngục và thơ lại:

    + Người khắp vùng tỉnh Sơn khen Huấn Cao là người có tài viết chữ “rất nhanh và rất đẹp”

- Tài năng ấy được thể hiện qua thái độ sùng kính của Quản ngục: “Chữ ông Huấn Cao đẹp lắm, vuông lắm…có được chữ ông Huấn Cao mà treo là có một báu vật trên đời

- Sự tài hoa thể hiện trong cảnh cho chữ: “một người tù cổ đeo gông, chân vướng xiềng đang dậm tô nét chữ”

⇒ Huấn Cao thực sự đã trở thành một người nghệ sĩ trong nghệ thuật thư pháp

* Huấn Cao – con người của khí phách hiên ngang, bất khuất

- Khí phách hiên ngang thể hiện trong cuộc nói chuyện của quản ngục:

    + “Dọc ngang nào biết trên đầu có ai”

    + Coi nhà tù thực dân như chốn không người, “ra tay tháo cũi xổ lồng như chơi”, có tài bẻ khóa vượt ngục

    + “Văn võ kiêm toàn”

⇒ Lí tưởng sống cao đẹp, dám chống lại triều đình mà ông căm ghét, khinh bỉ.

- Là thủ lĩnh của phong trào khởi nghĩa chống lại triều đình.

- Ngay khi đặt chân vào nhà ngục: Thản nhiên rũ rệp trên thang gông:

⇒ Khí phách, tiết tháo của nhà Nho

- Khí phách thể hiện qua thái độ thán phụccủa quản ngục và thầy thơ lại

- Khí phách thể hiện qua thái độ của bọn lính: kiêng nể “tên này nguy hiểm và ngạo ngược nhất trong bọn”

- Khi được viên quản ngục biệt đãi: “Thản nhiên nhận rượu thịt” như “việc vẫn làm trong cái hứng bình sinh”

⇒ Phong thái tự do, ung dung, xem nhẹ cái chết.

- Trả lời quản ngục bằng thái độ khinh miệt: “Ngươi hỏi ta muốn gì ...vào đây”.

⇒ Không khuất phục trước cường quyền.

⇒ Khí phách của một người anh hùng.

KB

Bài viết tham khảo:

Nguyễn Tuân là nhà văn lớn, người nghệ sĩ suốt đời đi tìm cái đẹp. "Vang bóng một thời" là kết tinh tài năng nghệ thuật của Huấn Cao.  Nhân vật chính trong "Vang bóng một thời" phần lớn là những nho sĩ cuối mùa - những con người tài hoa bất đắc chí. Trong số những con người tài hoa ấy, nổi bật lên là hình tượng ông Huấn Cao trong "Chữ người tử tù", một con người khí phách và tài hoa. 

Huấn Cao là một kẻ sĩ dám xả thân vì đại nghĩa, dũng cảm đứng về phía nhân dân để chống lại triều đình phong kiến mục nát đựơng thời, trở thành "người đứng đầu bọn phản nghịch", Trong tâm hồn quản ngục thì Huấn Cao là một çon người "chọc trời quấy nước" coi thường cường quyền bạo lực, "chẳng biết có ai nữa" trên đầu mình. Với thày thơ lại thì Huấn Cao "văn võ đều có tài cả, chà chà!". Với bọn lính thì Huấn Cao là "thủ xướng", " hắn ngang ngược và nguy hiểm nhất trong bọn", Cách nhìn nhận ấy của ngục quan, của viên thư lại, của bọn lính đều cho thấy Huấn Cao là một lãnh tụ của cuộc khởi nghĩa nông dân, tiếng tăm lừng lẫy; khi trở thành tử tù vẫn được, người đời khâm phục hoặc kinh sợ! Nguyễn Tuân miêu tả chiếc gông bằng gỗ lim dài đến tám thước, nặng đến bảy tám tạ "đóng khung lấy sáu cái cổ phiến loạn", miêu tả cái "dỗ gông "với "một trận mưa rệp" trước cửa ngục và trước mũi bọn lính, điều đó cho thấy Huấn Cao và các đồng chí của mình vô cùng hiên ngang, bất khuất coi thường mọi nhục hình, đày đọa, trước cái chết vẫn ngẩng cao đầu! Câu nói của Huấn Cao với quản ngục cũng thể hiện một khí phách ngang tàng trước cường quyền bạo lực: "Ngươi hỏi ta muốn gì? Ta chỉ muốn có một điều: Là nhà ngươi dừng tới quấy rầy ta". Chỉ bằng một vài chi tiết nghệ thuật rất chọn lọc về hành động, cử chỉ, ngôn ngữ nhân vật, một vài lời nhận xét bình phẩm. Nguyễn Tuân đã khắc họa thành công tinh thần "đại vô úy" của Huấn Cao. Nét vẽ chân dung của Nguyễn Tuân rất độc đáo và có thần!

   Huấn Cao là kẻ sĩ tài tử, tài hoa được nhiều người mến mộ "cái người mà vùng tỉnh Sơn đã khen cái tài viết chữ rất nhanh và rất đẹp"... Chữ của ông Huấn là "một báu vật trên đời", tượng trưng cho cái đẹp, cái cao quý trong thiên hạ.

   Quản ngục cũng là một người có học đã "biết đọc vỡ nghĩa sách thánh hiền". Đã từ rất lâu, "từ những ngày nào, cái sở nguyện của viên quan coi ngục này là có một ngày kia treo ở nhà riêng mình một câu đối do tay ông Huấn Cao viết. Chữ ông Huấn Cao đẹp lắm, vuông lắm”. Huấn Cao là một khách tài tử, không chỉ tài hoa sáng tạo ra cái đẹp mà còn có một tâm hồn thanh cao, trong sạch. Ông tự biết "chữ thì quý thật", nhưng không bao giờ "vì vàng ngọc hay quyền thế mà ép mình viết bao giờ”. Điều đó cho thấy, Huấn Cao đi "làm giặc” không phải để mưu bá đồ vương mà chính là để "cứu vớt dân đen đang đói khổ"-, chữ là một thứ "vật báu" nhưng ông ta không bán văn bán chữ để được phú quý giàu sang. Đúng, “tính ông vốn khoảnh, trừ chỗ tri kỉ, ông ít chịu cho chữ". Huấn Cao vừa có tài vừa có cái tâm đẹp.

   Là một khách tài lử, Huấn Cao coi trọng tình bạn tri âm tri kỉ, mến mộ những con người có tinh thần biệt nhỡn liên tài trong thiên hạ. Ai đã từng được ông Huấn lặng chữ? "Nhất sinh" ông mới viết có hai bộ tứ bình và một bức trung đường để tặng ba người bạn thân. Và ai đã được ông Huấn Cao cho chữ? Khi chưa hiểu tấm lòng quản ngục thì ông Huấn nặng lời "cố ý làm ra khinh bạc đến điều". Nhưng khi qua lời thỉnh cầu viên thư lại, ông Huấn biết quản ngục là một con người rất yêu quý cái đẹp, khao khát có "chữ” để "treo nhà riêng mình" thì ông đã xúc động nói: "Ta cảm cái tấm lòng biệt nhỡn liên tài của các người. Nào ta biết đâu một người như thầy quản đây mà lại có những sở thích cao quý như vậy. Thiếu chút nữa, tu phụ mất một tấm lòng trong thiên hạ”. Trước lúc bước ra pháp trường, Huấn Cao đã cho chữ quản ngục, đó là một nghĩa cữ. Trên bình diện "phép nước", quản ngục và tử tù là đối địch, nhưng trên lĩnh vực nghệ thuật thì hai người lại là tri âm. Khách tài tử không thể nào "phụ một tấm lòng trong thiên hạ" là vậy. Vượt qua được cái đáng sự của "phép nước”  phá tan được hàng rào vị thế hiện tại trong xã hội, Huấn Cao và quản ngục đã trở thành đôi bạn tri âm, giữa tài tử và người liên tài. Sức mạnh nghệ thuật hay ánh sáng linh hồn kẻ sĩ đã tạo nên sự kì diệu ấy?

   Cảnh cho chữ là một cảnh tượng "xưa nay chưa từng có " đã làm cho bức chân dung nhân vật Huấn Cao, ngục quan, thầy thơ lại trong cảnh tượng ấy, vô hình trung đã trở thành lương tri, tương thân, tâm đắc trong việc sáng tạo cái đẹp. Ánh sáng đỏ rực của bó đuốc tẩm dầu, mùi mực thơm, màu trắng của tấm lụa bạch như xua tan đi bóng tối ngục đày đầy mạng nhện, tổ rệp, phân gián, phân chuột. Ánh sáng đỏ rực của bó đuốc hay ánh sáng thiên lương làm cho hình ảnh tử tù Huấn Cao thêm ngạo nghễ, uy nghi, cổ đeo gông, chân vướng xiềng, tử tù vung bút viết "những nét chữ vuông vắn rõ ràng". Thật là đĩnh đạc, đàng hoàng. Sau khi "đề xong lạc khoản” Huấn Cao khen mùi mực thơm, "thở dài" đỡ viên quản ngục đứng thẳng người dậy, nói: "... Tôi bảo thực đấy thầy quản nên tìm về nhà quê mà ở đã, rồi hãy nghĩ đến chuyện chơi chữ. Ở đây khó giữ thiên lương cho lành vững và rồi cũng đến nhem nhuốc mất cái đời lương thiện đi". Hình ảnh quản ngục "nước mắt rỉ vào kẽ miệng vái tử tù một vái, nghẹn ngào nói: "Kẻ mê muội này xin bái lĩnh" đã làm cho hình ảnh Huấn Cao trở nên kì vĩ sắp bước lên đoạn đầu đài vẫn quyết giữ vững thiên lương. Kẻ "làm giặc" không thể có cái tâm thế ấy. Huấn Cao là một anh hùng!

   "Văn Nguyễn Tuân không phải thứ văn để người nông nổi thưởng thức" (Vũ Ngọc Phan). Nghệ thuật xây dựng nhân vật Huấn Cao rất đặc sắc. Hầu như không có chi tiết nghệ thuật nào thừa. Tiếng đồn đại, lai lịch, cử chỉ, ngôn ngữ, hành động... của nhân vật được tác giả lựa chọn rất "đắt" làm hiện lên một Huấn Cao hiên ngang bất khuất, tài tử tài hoa, quý trọng bằng hữu và trân trọng những tấm lòng biệt nhỡn liên tài trong thiên hạ. Từ một nhân vật lịch sử trong thế kỉ XIX, gắn liền với những giai thoại, những câu đối: "Một chiếc cùm lim chân có đế - Ba vòng xích sắt bước thì vương"..., Nguyễn Tuân đã sáng tạo nên một hình tượng văn học Huấn Cao cho chữ trước lúc ra pháp trường. Văn học lãng mạn Việt Nam thời tiền chiến chỉ có một hình tượng Huấn Cao đẹp bi tráng như vậy.

   Xây dựng nhân vật Huấn Cao - kẻ sĩ tài tử, anh hùng - nhà văn Nguyễn Tuân vừa biểu lộ một tấm lòng kính phục, ưu ái đặc biệt, vừa thể hiện một bút pháp tài hoa, độc đáo tuyệt vời. Ngoài việc ca ngợi một con người tài tử, bất khuất, anh hùng, truyện "Chữ người tử tù" còn hàm chứa một ý tưởng sâu sắc: thương tiếc những tài năng bị hãm hại, khẳng định cái đẹp có một sức mạnh kì diệu không một thế lực tàn bạo nào có thể hủy diệt được. Cái đẹp của tài hoa, cái đẹp của thiên lương đã làm lung linh nhân cách kẻ sĩ Huấn Cao, để chúng ta ngưỡng mộ. Thấm thía biết bao bài học thiên lương ở đời. Sống vì thiên lương. Và chốt cũng giữ trọn thiên lương. "Chữ người tử tù" là một truyện ngắn kiệt tác lung linh vẻ đẹp thiên lương.

  Chữ người tử tù là một ánh văn chương đặc sắc kết tinh lý tưởng thẩm mỹ và phong cách nghệ thuật tài hoa, uyên bác, độc đáo của Nguyễn Tuân. Đoạn văn tả cảnh cho chữ trong nhà giam là phần sáng tạo đặc sắc nhất trong thiên truyện này. Qua đây khí phách hiên ngang và thiên lương của Huấn Cao.

   Truyện được dựng trên một tình huống oái ăm, đầy kịch tính đó là cuộc tương phùng kỳ ngộ của những liên tài tri kí giữa chốn ngục tù xoay quanh việc xin chữ và cho chữ của tử tù, quản ngục và thây thơ lại. Là người nắm giữ quyền lực nơi để lao tăm tối, quản ngục và thầy thơ lại lại rất yêu cái đẹp, trong cái tài. Là người có tài viết chữ đẹp mà cả đời quản ngục ngưỡng mộ nhưng cầm đầu cuộc khởi nghĩa chống lại triều đình đã bao lần "Bẻ khoá vượt ngục", Huấn Cao xuất hiện giữa để lao trong vai một tử tù đang chờ ngày lĩnh án. Cuộc gặp gỡ của những nhân cách cao đẹp này trở thành cuộc đối đầu giữa tử tù và cai ngục. Thư pháp vốn là một môn nghệ thuật cao sang. Lẽ thường không bao giờ có cánh thưởng thức nghệ thuật ấy ở nơi chết chóc, tối tăm, bẩn thỉu. Vậy mà việc cho chữ của Huấn Cao lại diễn ra vào đêm cuối cùng của cuộc đời tại nhà ngục như thế Về thời gian: cảnh cho chữ không diễn ra giữa thanh thiên bạch nhật mà lại diễn ra ở nhà tù áp  khẳng định sự chiến thắng của ánh sáng với bóng tối, của cái đẹp, cái cao thượng, đối với sự phàm tục nhơ bẩn. Không phải ngẫu nhiên mà Nguyễn Tuân miêu tả hai lần cái "ánh sáng đỏ rực", "cái lửa đám cháy rừng rực"... Ánh sáng ấy đã xua tan đẩy lùi bóng tối dày đặc trong phòng giam buổi đêm, ánh sáng của lương tri, thiên lương đã xua tan đẩy lùi bóng tối của bạo tàn chính tại nơi ngục tù này. Anh sáng ấy đã khai tâm, cảm hoá những con người lầm đường trở về với cuộc sống lương thiên.

    Huấn cao là một con người văn võ toàn tài. Huấn Cao là kẻ sĩ tài tử, tài hoa được nhiều người mến mộ. Chữ của ông Huấn là "một báu vật trên đời", tượng trưng cho cái đẹp, cái cao quý trong thiên hạ. Nổi bật trên nền thời gian, không gian, ánh sáng đặc biệt ấy là hình ảnh tử tù "cổ đeo gông, chân vướng xiềng đang dậm tô từng nét chữ" như đang dồn hết sinh lực để cho ra đời những con chữ "vuông tươi tắn, nó nói lên hoài bão tung hoành của một đời con người"... Rồi còn dõng dạc khuyên bảo, răn dạy đạo lý, cách sống với ngục quan. Đó là tư thế làm chủ, tự tin, đường hoàng của một nghệ sĩ tài hoa đang chuyển giao cái đẹp, bất tử hoá cái Đẹp. Việc Huấn Cao tặng chữ quản ngục vào đêm cuối cùng trước ngày ra pháp trường không chỉ để đền đáp một tấm lòng "biệt nhỡn liên tài" mà còn là hành động lưu giữ bảo tồn truyền thống văn hoá đồng thời truyền bá khát vọng tự do, chuyển giao nhân cách tự do. Tương phản với tư thế, hành động ấy viên quản ngục thì "khúm núm" cất từng đồng tiền kẽm đánh dấu Ô chữ đặt trên phiến lụa óng, còn thầy thơ lại "run run bưng chậu mực". Sau khi nghe lời khuyên chân tình "tìm chỗ khác mà ở... để giữ lấy thiên lượng cho lành vững... kẻo nhem nhuốc đi cái đời lương thiện..." của Huấn Cao, ngục quan cảm động vái tử tù một vái, chắp tay nói một câu mà dòng nước mắt rỉ vào kẽ miệng làm cho nghẹn ngào "Kẻ mê muội này xin bái lĩnh!" Đúng là một cảnh thọ giáo thiêng liêng giữa người cho chữ và người nhận chữ với sự chuyển hoá quyền lực rõ rệt. Quyền lực không thuộc về kẻ nắm giữ xiềng gông mà thuộc về cái Đẹp và người sáng tạo ra cái Đẹp. Từ sự chuyển giao quyền lực này - Tài hoa - Khí phách - Thiên lương của Huấn Cao cứ rực sánLời khuyên dạy đĩnh đạc của Huấn Cao nơi cuối truyện có khác gì một chúc thư về lẽ sống trước khi ông đi vào cõi bất tử! Đó cũng chính là lời nhắn nhủ của Nguyễn Tuân với bạn đọc: Cái Đẹp có thể sản sinh nơi tội ác ngự trị nhưng cái Đẹp không thể sống chung với cái Ác; Muốn thưởng thức cái đẹp phải có thiện lương. Lơid khuyên đấy đã cho thấy được một tâm hồn lương thiện của Huấn Cao. 

  Đêm cuối trước ngày ra pháp trường trong tư thể cổ đeo gông chân vướng xiềng , vậy mà Huấn Cao vẫn ung dung điểm tô bức thư pháp. Đó là những con chữ thể hiện hoài bão tung hoành ở đời mỗi người: Ngày hôm sau lên đoạn đầu đài, vậy mà ông vẫn ung dung dành cái đêm của cuộc đời mình, dành những thời khắc cuối cùng ấy để ung dung sáng tạo vẻ đep cho đời. Huấn Cao giống như một ngôi sao băng trước khi từ biệt vũ trụ vẫn để lại một vệt sáng cho đời, một luồng ánh sáng rạng rỡ tuyệt vời.

  Huấn Cao chính là người đại diện cho cái đẹp và thiên lương trong sáng. Chính con người ông đã cho chúng ta thấy rằng cái đẹp luôn tồn tại trong mọi hoàn cảnh. Và tâm hồn của bạn sẽ không bao giừo bị ô uế nếu bạn không cho phép.