Khi con tu hú là thi phẩm đặc sắc của Tố Hữu bộc lộ tình yêu cuộc sống cùng tâm trạng trong ngục tù của nhà thơ. Bức tranh ngày hè được hiện lên cụ thể, sinh động trong sáu câu thơ đầu của bài. Đó là ngày hè rộn rã với tiếng tu hú, với tiếng ve, với lúa chiêm, với trái cây, với bắp, với nắng, với trời xanh và vơi đôi diều sáo. Nhưng khi nhận ra hiện thực của bản thân, nơi ngục tù tăm tối ông muốn đập tan phòng và khao khát hướng về tự do. Sự ngột ngạt nơi phòng giam làm con người như bị giam cầm ấy phẫn uất vô hạn và hướng về tự do.