Tác phẩm “Con đọc bầm nghe” (lụa 1954) của họa sĩ Trần Văn Cẩn được sáng tác vào những năm cuối cùng của cuộc kháng chiến chống Pháp tại chiến khu Việt Bắc. Tác phẩm như một thông điệp về ngày hòa bình của đất nước đang đến, niềm hân hoan sáng lên trên từng gương mặt nhân vật. Những nét vẽ tài hoa, sống động trải đều khắp mặt tranh làm không khí hân hoan tràn ngập. Khi sáng tác về đề tài, người nghệ sỹ phải đủ nhận thức và tình cảm tiếp cận với quá khứ, hiểu và đồng cảm… phải lao tâm khổ tứ mới có được tác phẩm. Một tác phẩm nghệ thuật tiêu chuẩn tối thượng của nó là cái đẹp. Chất liệu lụa dịu ngọt, êm ả là thế vẫn khiến người xem phải chững lại khi cái chân phải của anh thương binh không còn nữa, thay vào đó là đôi nạng gỗ vô cảm. Tác giả đặt sự mất mát vào một không gian khiêm tốn lấp đi một phần của cái chân cụt là chân của bé gái với một mảng đậm lớn, mạnh của quần, một điểm nhấn chủ định. Người xem dễ chạm vào cái bi của tác phẩm, nhưng dẫu sao đó cũng chỉ là tín hiệu cần, cái đủ chính là tin vui chiến thắng mà anh thương binh đang chăm chú đọc trên báo cho bà mẹ và mọi người nghe. Đề tài chiến tranh cách mạng sẽ mãi là đề tài được văn nghệ sỹ trân trọng và thể hiện, ở mỗi loại hình văn học nghệ thuật có cách nhìn khác nhau, nhưng tựu trung vẫn chỉ để tôn vinh sự hy sinh cao cả của dân tộc trong mỗi cuộc kháng chiến vệ quốc. Tác phẩm được quần chúng nhân dân đón nhận và yêu quý đòi hỏi người nghệ sỹ phải tâm sáng - tài cao.
