Khi con tu hú gọi bầy
Lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần
Vườn râm dậy tiếng ve ngân
Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào
Trời xanh càng rộng càng cao
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không...
Mở đầu bài thơ Khi con tu hú là cảnh mùa hè tiêu biểu ở các làng quê. Bức tranh mùa hè rộn ra vô cùng với dấu hiệu quen thuộc là tiếng tu hú. Tiếng tu hú làm không gian như bừng sáng trong tâm trưởng người tù cách mạng. Tác giả tuy đang ở trong tù nhưng lại vẽ ra một cảnh tượng như đang đứng ở đầu làng quê yên bình, có cánh đồng lúa và có vườn cây trái. Bằng tất cả các giác quan, nhà thơ đã nghiêng mình để cảm nhận, để tận hưởng thiên nhiên mùa hè với lúa, với trái cây, với bắp, với nắng, với trời xanh, với diều sáo. Nghệ thuật liệt kê được sử dụng trong khổ thơ đã giúp ta có những cảm nhận trọn vẹn về vẻ đẹp của ngày hè. Đó là một bức tranh có cảnh gần – xa, cảnh cao – thấp và tràn ngập màu sắc, âm thanh. Trong cảnh tù đày, màu ngô lúa hay màu nắng, màu của trời xanh bỗng trở nên quý giá vô ngần, bởi thế nên những màu sắc, âm thanh hết sức bình thường bỗng trở nên lung linh huyền ảo, rực rỡ hẳn lên. Người tù Cách mạng nhìn thế giới bằng tâm tưởng và yêu thương qua những vẫn thơ hay.
