Mẹ mới mua cho em tôi con gà bông đẹp lắm. Thế là cả hai chị em xúm vào, chí chóe giành nhau món đồ chơi ấy. Bất chợt mẹ tôi nói: “Ngày xưa con cũng có một con gà còn gì!”. Con gà, con gà ừ nhỉ, tôi cũng đã từng có một con gà.
Trong đầu tôi vẫn giữ nguyên hình ảnh ấy, thực như người ta giữ kỹ một cuốn sách và giờ đây đem ra đọc lại. Sáng hôm ấy, bà tôi dắt tôi ra chợ Tết mua gà. Đông vui và tấp nập lắm - Hàng gà đầy người, họ mua mua bán bán cãi nhau ỏm tỏi. Nhưng có điều khác giữa tôi và họ là họ mua gà về để ăn Tết còn tôi mua về để nuôi, để bắt đầu một năm mới.
Ở góc khuất của hàng gà có một đôi gà con. Một con màu vàng xinh lắm với một con màu nâu gầy sọp, ấy là tôi nhớ vậy. Bà đã mua cho tôi một con nhưng đó không phải là con màu vàng mà tôi ao ước, mà là con màu nâu xấu xí kia. Quá thất vọng, tôi chẳng muốn cầm con gà về nhà. Về nhà bà thả nó ra sân. Cái cách con gà này làm quen với mọi người thực là kì cục. Với dáng điệu vênh vang, nó đi khệnh khạng quanh sân tự giới thiệu mình với một người như thể ông chủ mới, thi thoảng lại đủng đỉnh gõ mỏ đập xuống sân như vừa được ăn thóc. Ra cái vẻ “bề trên’, nó ra mổ vào trán con mèo mun của ông tôi. Bị giáng một cú bất ngờ đau điếng, nó ngoặc mồm kêu “meo..." rồi chạy vụt lên mái nhà. Quá khoái chí, nó - con gà ấy lại định đưa hai cái chân nâu nâu bé tí lèo khèo ra trêu con Mực rồi bị con Mực gầm lên một tiếng. Sợ quá, nó co giò chạy, nhưng để giữ cái sĩ diện của một “ông chủ mới”, nó cứ chạy được một quãng thì lại đứng lại quay nhìn con Mực. Thế là cuộc trình diễn đã xong.
Từ lúc chưa có con gà, chưa có con Nâu ấy, cả nhà cưng chiều tôi lắm. Sáng dậy mẹ đã chuẩn bị sẵn nào bàn chải, khăn mặt, nào bữa ăn sáng. Còn bây giờ, tôi phải tự làm hết, bởi vì mẹ tôi - còn cho em Nâu ăn. Nhưng cũng từ đó, tôi đã trở thành con bé tự giác, một con bé khỏe mạnh thay cho một con bé ốm yếu hay vòi vĩnh xưa kia.
Con gà ấy có đôi chân chì. Lông ở cổ hoe hoe vàng, lông đuôi cụt ngủn, nhưng nó là một con gà “có-tư-cách”. Bé tí thế thôi mà nó cũng đã “lập được chiến công". Mấy con chó bên hàng xóm hay sang bắt nạt con Mực nhỏ của ông tôi thì nay bị con Nâu dạy cho bài học nhớ đời. Con Nâu hai chân xoạc rộng, hai cánh vắt sau lông, và như một dũng sĩ oai phong, quả cảm. Nó nhảy bên này, nhảy bên kia lam lũ chó sợ quá chạy mất. Với chiến công đó, tôi đem khoe khắp xóm. Và từ lúc ấy, tôi cảm thấy mình yêu quý con gà biết bao. Tôi không còn ghét cái điệu bộ đi nghênh ngang của nó nữa mà tôi yêu nó, yêu cái đầu lơ thơ lông nâu tía của nó. Đã thế, tôi còn đeo cho nó một cái lục lạc lên cổ. Tôi và nó đã thực sự như những người bạn. Nhưng rồi một ngày...
Chiều hôm ấy, tôi ở trường Mầm non về. Vừa mới học được bài hát mới nên tôi vui lắm, vừa đi vừa nhảy nhót “Con chim Manh manh, nó đậu cành chanh.” Quái lạ! Tôi thầm nghĩ: “Sao hôm nay mọi người lại có vẻ buồn thế, hay là …”. Tôi vụt chạy ra cái lồng gà bé xinh xinh để tìm con Nâu mà chẳng thấy, lẽ nào, lẽ nào. Mắt tôi bắt đầu ậc nước, miệng tôi mếu máo: “Mẹ ơi, gà của con đâu?” Bố dẫn tôi ra góc sân. Con Nâu nằm đó, vẫn bộ lông nâu thưa thớt, vẫn cái chân chì nhưng nó không còn động đậy được nữa. Bố tôi an ủi: “Không có con Nâu, con còn nhiều người bạn khác mà!” và tôi òa lên mà khóc, khóc nức nở như vừa mất đi thứ gì quý giá. Từng giọt nước mắt lăn trên má, tôi bồi hồi nhớ lại từng kỉ niệm của tôi với nó. Nghe mẹ kể lại, con Nâu lang thang chơi rồi bị rơi xuống cái ao ở sau vườn. Thật tội nghiệp cho nó! Suốt mấy ngày sau, lúc nào hình ảnh con Nâu cũng hiện lên trong lòng tôi. Tôi như vẫn thấy bóng dáng nó đi lại trong sân, trêu chọc con Miu và con Mực. Cả con Miu và con Mực cũng như buồn hẳn đi vì thiếu vắng cái bóng nghịch ngợm của con Nâu.
Tôi ngắm nghía con gà bông ấy. Công nhận là nó đẹp thật, nhưng làm sao bằng được với con Nâu của tôi. Con Nâu của tôi có thể xấu hơn, lông không vàng óng ả như nó nhưng quan trọng hơn hết, nó đã là một phần của tuổi thơ tôi, một phần rất đỗi tuyệt vời đánh thức cái tự giác trong tôi, giúp tôi hoàn thiện hơn. Nó là một con gà đã giúp tôi từ một con bé ngỗ ngược, ốm yếu và hay vòi vĩnh đã trở thành tự giác, trở nên khỏe mạnh hơn bao giờ hết.
