Bốn câu thơ cuối trong bài Khi con tu hú có giọng thơ từ tha thiết nhớ chuyển thành uất hận sục sôi. Nhịp sống trào dâng, mời gọi, thôi thúc tràn ngập vào tận ngõ ngách tăm tối của chốn ngục tù, len lỏi vào tâm hồn người cộng sản trẻ tuổi biến thành nỗi khát khao hành động: “muốn đạp lan phòng”. Mùa hè đã đến, mùa hè đang qua. Bao âm thanh đã "dậy bên lòng”, thôi thúc, gịuc giã: "muốn đạp tan phòng" xà lim chật chội. Không cam chịu cảnh tù đày! Lòng uất hận dâng trào muốn phá tung chốn ngục tù chật chội và ngột ngạt để đón mùa hè. Câu thơ "Ngột làm sao / chết uất thôi" với cách ngắt nhịp 3/3, cảm xúc như nén xuống bỗng trào lên thể hiện một ý chí bất khuất. Quyết sống vì tự do! Quyết chết vì tự do! Mở đầu bài thơ là tiếng chim tu hú "gọi bầy", khép lại bài thơ là tiếng chim tu hú ''ngoài trời cứ kêu". Tiếng chim vừa gợi nhớ gợi thương, vừa giục giã lên đường chiến đấu.Bài thơ khép lại nhưng là nghe tiếng tu hú “cứ kêu”, kêu hoài, kêu mãi...Bài thơ cho ta hiểu thêm nét đẹp trong tâm hồn người cộng sản trẻ tuổi. Người chiến sĩ gang thép đó có một thế giới nội tâm rất mực phong phú, rung động mãnh liệt với nhịp đập của cuộc sống, gắn bó thiết tha với quê hương ruộng đồng, và một niềm khát khao tự do cháy bỏng."Khi con tu hú" là khúc ca tâm tình, là tiếng gọi đàn, hướng về đồng quê và bầu trời tự do với tất cả tình yêu và niềm khao khát cháy bỏng. Bài thơ ghi lại một nét đẹp bức chân dung tinh thần tự họa của người thanh niên cộng sản Tố Hữu thuở ấy. Để ta ngưỡng mộ và tin yêu.

Trong bài thơ Khi con tu hú của Tố Hữu, có lẽ để lại ấn tượng sâu đậm hơn cả trong ta chính là âm thanh tiếng chim tu hú. Âm thanh chim tu hú là âm thanh đặc trưng của mùa hè, là âm điệu đặc biệt của thiên nhiên, đất trời. Âm thanh tiếng tu hú đã xuất hiện hai lần trong bài thơ. Đó là âm thanh "khi con tu hú gọi bầy". Dấu hiệu của mùa hè đột ngột đến với mỗi người. DÙng âm thanh mà không phải là bất kì một điều gì khác, phải chăng Tố Hữu muốn nhấn mạnh sức gợi ,sức vang của đất trời ngày hè. Và có lẽ trong ngục tù, âm thanh đến với nhà thơ của chúng ta cũng dễ hơn mọi thứ trên đời này. Âm thanh rạo rực báo hiệu một sự sống ngập tràn và gợi lên bức tranh thiên nhiên tươi đẹp muôn màu. Ta thấy náo nức, thấy thêm yêu, thêm quý thiên nhiên. Nếu như không biết hoàn cảnh thực tại của TỐ Hữu thì ta khó lòng hiểu được sao nhà thơ có thể yêu đời đến thế! Đặc biệt trong bài, âm thanh tiếng tu hú lặp lại trong khổ thơ cuối "Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!" diễn tả cảm xúc dâng tràn đến tột độ trong lòng người. Đó không còn là âm thanh của tự nhiên mà hơn cả là âm thanh của chính tâm tưởng, của chính khao khát trong nhà thơ. Tố Hữu đã bộc lộ nỗi niềm khao khát tự do đầy mãnh liệt trong âm thanh tiếng chim ấy và hướng đến cuộc đời đẹp, tươi sáng dẫu trong ngục tù. Âm thanh tiếng chim cũng là âm thanh của sự sống, của muôn vàn điều đẹp tươi mãi vang vọng trong lòng ta.