Trong cuộc sống của mỗi người ai cũng đã từng sở hữu và sử dụng bút viết. Bút bi gắn bó với chúng ta từ lúc đi học cho đến lúc ta đi làm việc. Có thể nói nó là một người bạn thân nó gắn bó mật thiết với ta trong suốt cuộc đời. (Thuyết minh bút bi)
Ngày nay, tuy văn bản điện tử đã được sử dụng phổ biến nhưng bút bi vẫn giữ vai trò quan trọng trong việc ghi chép.
Bút bi tiếng Pháp là bille hay còn gọi là bút Bic (theo tên một công ty của Pháp, chuyên sản xuất bút là Société Bic), hoặc bút nguyên tử, là một công cụ dùng để viết rất phổ biến ngày nay. Có lẽ tên gọi bút bi là gọi theo tên của người sáng tạo ra nó: Biro.
Lịch sử ra đời và phát triển của cây bút bi trải qua nhiều giai đoạn thăng trầm. Có lúc tưởng như nó đã bị lãng quên. Năm 1888, John Loud người Mỹ xin cấp bằng sáng chế một loại bút tương tự bút bi nhưng đã không được khai thác thương mại. Đến năm 1930, Laszlo Biro, một biên tập viên cộng tác với anh trai mình bắt đầu chế tạo cây bút bi mới. Sáng tạo của Laszlo Biro là tạo ra viên bi lăn trong ổ bán cầu điều tiết mực chứ không thẩm thấu như bút mực.
Tuy nhiên, với loại mực thời ấy, bút thường xuyên bị tắt nghẽn rất bất tiện. Đến năm 1938, Laszlo Biro mới xin được cấp bằng sáng chế. tại Anh Quốc. Ý tưởng phát triển cây bút bi bị bỏ ngỏ từ đó. Năm 1945,một doanh nhân người Mỹ dựa trên nguyên lý cây bút của Biro đã sản xuất ra loại bút mới và bán trên toàn nước Mỹ với giá bán 12.5 đô-la một chiếc. Theo chân các thương nhân Mỹ, cây bút từng bước được phổ biến ra khắp thế giới và chinh phục được người sử dụng với tính năng tiện lợi vô cùng của nó. Loại mực dùng cho bút bi lúc này cũng được cải tiến tốt hơn. Các nhà kĩ thuật đã pha trộn vào mực các phụ gia bôi trơn vừa làm cho mực mềm, nét mực ra đều, không bị tắt nghẽn lại giữ cho mực không bị chảy ra ngài.
Bút bi phát triển trong thế chiến thứ hai khi mà học thuyết nguyên tử đang phát triển mạnh và cùng với sự kiện Mỹ ném bom nguyên tử ở Nhật Bản nên ở Việt Nam nó còn có tên là bút nguyên tử.
Dựa vào số lần sử dụng có hai loại bút bi chính: loại dùng một lần và loại có thể nạp lại mực. Loại dùng một lần chủ yếu được làm từ nhựa dẻo hay nhựa cứng và bỏ đi khi dùng hết mực. Loại có thể nạp lại mực thường được làm bằng kim loại hoặc nhựa có chất lượng cao và dĩ nhiên giá thành cao hơn.
Dựa vào chất liệu cấu tạo có: bút bi vở nhựa, bút bi vỏ kim loại, bút bi vỏ gỗ,… Dựa vào giá trị có: bút bi phổ thông (bút bi thường), bút bi dành cho doanh nhân (bút bi cao cấp).
Ngày nay người ta sản xuất bút bi từ nhiều nguồn nguyên liệu, với mẫu mã, kiểu dáng và màu sắc hết sức phong phú, đáp ứng thị hiếu của người sử dụng. Một vài thương thương hiệu bút bi nổi tiếng trên thế giới đang được ưa chuộng như: Mont Blanc, Cross, Waterman, Bic, Lamy, Online…Ở Việt Nam có Thiên Long, Bến nghé….
Bút bi hiện đại có cấu tạo gồm: thân vỏ ngoài, ruột bút, ngòi bút, bộ điều chỉnh, quai móc, nắp đậy. Thân vỏ bút hình trụ tròn, nhỏ dần về phía đầu bút. Vỏ thường được làm bằng chất liệu nhựa tổng hợp nhẹ mà cứng để bảo vệ phần ruột bút bên trong. Thân thon dài, thường có các đường rãnh chéo hoặc ghề nhằm làm tăng ma sát giúp tay có thể cầm chặt bút mà không bị mỏi.
Trên thân bút người ta thường dán nhãn mã thông tin sản phẩm, nhà sản xuất hoặc các quảng cáo khác. Ở đầu lớn của thân, người ta thường làm bộ phận móc để móc bút vào túi. Một vài bút cao cấp người ta làm thân bút bằng nhôm, bạch kim rất chắc chắn và sang trọng.
Ruột bút hay còn gọi là ống mực cũng làm bằng nhựa dẻo hoặc kim loại có hình trụ tròn dài gần bằng thân đựng mực. Có hai loại ống mực: ống mực dùng một lần và ống mực sử dụng lại. Ống mực của loại nạp lại được gồm ống mực và đầu bi gắn liền với nhau. Khi dùng hết mực thì bơm mực mới tiếp tục sử dụng.
Ngòi bút là bộ phận được gắn liền với ruột bút. Ngòi bút được làm từ kim loại chống rỉ gồm một đoạn thẳng, ổ bán cầu và viên bi nhỏ với đường kính khoảng từ 0,5 đến 1.2 mm, gắn nơi đầu ống chứa mực. Khi viết, viên bi lăn trong ổ bán cầu điều tiết mực in lên trang giấy.
Mực: là loại mực đặc, dẻo. Nhờ công nghệ na-no, người ta đã sản xuất ra các loại mực có độ bám dính cao, giúp cho nét mực đều, rõ, không bị phai mờ. Loại mực này khô rất nhanh, ngay sau khi được viết lên giấy. Sáng tạo và phát triển mực bút bi là một trong những phát minh quan trọng của con người.
Bộ phận điều chỉnh gồm phần bấm (hoặc xoay) và lò xo có vai trò điều chỉnh ngòi bút khi sử dụng. Một vài loại bút không có bộ điều chỉnh. Thay vào đó là nắp đậy để bảo vệ ngòi bút không bị hư hỏng.
Bút dành cho học sinh, công việc văn phòng thường nhẹ, giá thành rẻ. Người ta còn sản xuất một vài loại bút bằng kim loại quý dành cho người giàu có hoặc các doanh nhân như một cách để khẳng định đẳng cấp của họ.
Nguyên lý hoạt động:
Với loại bút đầu bấm, dùng ngón tay bấm đẩy ngòi bút ra ngoài. Ngòi bút được giữ ổn định bởi hệ thống khóa. Khi không viết nữa ta bật tắt ngòi bút chuyển động vào bên trong. Khi viết, mực được in lên giấy là nhờ chuyển động lăn của một viên bi. Mực bút bám rất chặt trên giấy, ít phai mờ và không bị lem khi thấm nước.
Bút Space Pens, loại có thể viết được trong trạng thái không trọng lực, được phát minh bởi Fisher, có thiết kế phức tạp hơn. Nó dùng khí nén để dồn mực đổ về phía ngòi bút. Do đó bút này có thể viết khi bút lật ngược lại hoặc trong trạng thái không trọng lượng.
Với giá thành sản xuất rẻ từ vài nghìn (bút thông thường) đến vài trăm nghìn (bútcao cấp), bút bi nhanh chống chiếm lĩnh thị trường thế giới. Bút bi là một phương tiện rất tiện dụng và hữu ích cho đời sống con người. Nó giúp cho công việc học tập, làm việc, viết lách trở nên hiệu quả hơn, tiện lợi hơn.
Bút bi còn là một món quà ý nghĩa cho người thân, bạn bè, khách hàng của bạn. Bút giúp ta tạo nên những mối quan hệ khắng khít bền lâu. Nó giúp bạn quảng bá thương hiệu một cách hiệu quả với chi phí thấp. Còn rất nhiều công dụng mà chúng ta chưa kể hết.
Loại bút tiện nghi này hiện diện khắp nơi trong đời sống hiện nay. Mặc dù có nhiều dạng bút khác nhau, nhưng bút bi là dạng phổ biến nhất. Do giá rẻ và tiện dụng nên nó có thể được tìm thấy trên bàn, trong túi, giỏ xách,… và bất kỳ nơi nào có thể cần đến bút.
Những năm gần đây, bút bi cũng trở thành phương tiện sáng tác nghệ thuật. Nhiều người cũng dùng bút bi để vẽ hình lên người họ, còn được gọi là hình xăm bằng bút bi. Vì lý do này, cùng với sự phổ biến đối với trẻ nhỏ, mực bút bi phải không độc. việc sản xuất bút và thành phần mực đã được quy định ở nhiều quốc gia trên thế giới. Bút bi còn được dùng để ghi các tư liệu cho học sinh, người công chức nhà nước và nhân viên làm công việc giấy tờ.
Chỉ viết trên giấy, không được viết trên các chất liệu cứng hoặc gồ ghề sẽ làm hư ngòi bút. Khi không sử dụng nữa phải tắt hoặc đóng nắp bút lại. Không để rơi bút, lẫn bút vào các vật dụng cứng. Không để bút gần nguồn nhiệt cao, dưới ánh nắng mặt trời hoặc nơi ẩm ướt sẽ làm bút chảy mực mau hỏng.sau sử dụng phải bảo quản bút cẩn thận trong hộp hoặc để nơi an toàn.
Thường xuyên lau chùi để bút sạch sẽ không bị nhiễm bẩn. Nếu không sử dụng nữa nên thâu gom vỏ bút để tái chế.
Cây bút đã viết nên lịch sử nhân loại. Nhờ có nó mà sự ghi chép trở nên nhanh chóng, tiện lợi, làm cho nền tri thức tăng lên nhiều lần và quá trình lưu trữ tài liệu trở nên chắc chắn, bền vững hơn. Thế nhưng, trong tương lai cách ghi chép truyền thống có thể sẽ được thay thế bằng công nghệ cảm ứng nhận diện, vì thế bút bi sẽ chấm dứt vai trò lịch sử của nó. Dù thế nào thì cũng phải xác nhận việc sáng tạo ra cây bút bi là một trong những phát minh vĩ đại của loài người.
