Hình ảnh vầng trăng trong hiện tại được miêu tả cụ thể qua khổ thơ thứ 3, 4. Xa rời cuộc sống giản dị của quá khứ, con người được sống sung túc trong “ánh điện cửa gương” - cuộc sống đầy đủ, tiện nghi, khép kín trong những căn phòng hiện đại,xa rời thiên nhiên. Cũng từ đó mà “Vầng trăng đi qua ngõ – như người dưng qua đường". Vầng trăng bây giờ đối với người lính năm xưa giờ chỉ là dĩ vãng, dĩ vãng nhạt nhòa của quãng thời gian xa xôi nào đó. Vầng trăng vẫn “đi qua ngõ”, vẫn tròn đầy, vẫn thủy chung tình nghĩa, nhưng con người đã quên trăng, hờ hững, lạnh nhạt, dửng dưng đến vô tình. Rõ ràng, khi thay đổi hoàn cảnh, con người có thể dễ dàng quên đi quá khứ, có thể thay đổi về tình cảm. Nói chuyện quên nhớ ấy, nhà thơ đã phản ánh một sự thực trong xã hội thời hiện đại. Để rồi khi gặp tình huống bất ngờ đó là mất điện, căn phòng tối om, con người nhận ra người bạn tri kỉ thưở nào. Sự việc này khiến cho người lính quen với " ánh điện",' cửa gương' buộc phải đi tìm nguồn sáng khác và thật bất ngờ, đó chính là vầng trăng. Không chỉ là sự thay thế đúng lúc của ánh trăng cho ánh điện, ở đây còn là sự thức tỉnh, bừng ngộ về ý nghĩa của những ngày tháng đã qua, của những cái bình dị của cuộc sống, của tự nhiên, là sức sống vượt ra ngoài không gian, thời gian của tri kỉ, nghĩa tình.Các từ "bật tung", "đột ngột" diễn tả trạng thái cảm xúc mạnh mẽ, bất ngờ. Khoảnh khắc đối diện với vầng trăng ân tình xưa "rưng rưng" sống dậy, thổn thức lòng người. Vầng trăng và nhà thơ dường như đối diện với nhau một cách trực tiếp và thẳng thắn nhất, mặt đối mặt. Mặt trăng cũng là mặt người, là quá khứ đang sáng trong thực tại, trăng là tri kỉ, ân tình xưa,... Như vậy,đoạn thơ xứng đáng là nhãn tự của bài thơ đem đến cho người đọc bài học sâu sắc.
