Mâu thuẫn xung đột trong gia đình trên bình diện đạo đức. Đồng thời phản ánh mâu thuẫn trong xã hội: Cái thiện và cái ác.

Dù nhân vật thiện có phải trải qua bao khó khăn, vất vả, thậm chí phải chết đi sống lại nhưng cuối cùng bao giờ họ cũng thắng lợi và được hưởng hạnh phúc Từ cô gái mồ côi, Tấm trở thành Hoàng hậu. Hạnh phúc ấy chỉ có ở con người hiền lành, lương thiện, chăm chỉ. Triết lí " ở hiền gặp lành "là quan niệm phổ biến thể hiện trong các truyện cổ tích thần kì ở Việt Nam.

Qua đó ta thấy được cuộc đấu tranh giữa thiện và ác, ước mơ thiện thắng ác; Tinh thần lạc quan và nhân đạo của nhân dân thể hiện trong tác phẩm.

Con đường dẫn đến hạnh phúc ấy quả là không đơn giản chút nào. Đó là cả quá trình đấu tranh quyết liệt, giành giật HP của Tấm.Những lần chết đi sống lại của Tấm phản ánh tính chất gay gắt, quyết liệt của cuộc chiến đấu giữa cái thiện và cái ác; Đồng thời thể hiện sức sống mãnh liệt, không thể tiêu diệt của cái thiện.

=> Chim vàng anh, cây xoan đào ( khung cửi), cây thị ( quả thị ) là những vật cô Tấm gửi gắm linh hồn, cũng là những vật bình dị, thân thương trong cuộc sống dân dã. Đó là những hình ảnh đẹp, tạo ấn tượng thẩm mĩ cho câu chuyện.

Cuối cùng Tấm đã giành lại và hưởng hạnh phúc trọn vẹn. Thể hiện rõ triết lí dân gian " ở hiền gặp lành", " ác giả ác báo", phù hợp với mong ước của nhân dân về sự ban thưởng đối với người tốt và sự trừng phạt đối với kẻ thù.

=> Cuộc chiến đấu giữa Tấm với mẹ con gì ghẻ gian nan, quyết liệt; nhưng cuối cùng Tấm đã chiến thắng. Đó là chiến thắng tất yếu của cái thiện, của lòng nhân đạo và lạc quan theo quan niệm của ND.

( Sau bao lần hoá thân chiến đấu chống kẻ thù, Tấm trở lại với cuộc đời. Dường như Tấm đã hiểu rằng không thể có HP trọn vẹn nếu cái ác còn tồn tại -> Tấm đã giành lại và hưởng hạnh phúc trọn vẹn )

-> Phản ánh quan niệm " ở hiền gặp lành"của

nhân dân.

- Sự hoá thân trở về với cuộc đời của Tấm phản ánh ước mơ về công bằng xã hội. Người lương thiện không thể chết oan, phải được hưởng hạnh phúc; còn kẻ ác thì nhất định bị trừng phạt.

-> Đây là quan niệm và mơ ước hết sức thực tế của người lao động về hạnh phúc . Họ không tìm hạnh phúc ở đâu khác, mà tìm ở ngay cõi đời này.

- Truyện phản ánh ước mơ của nhân dân:

+Ước mơ đổi đời của nhân dân lao động - Cô Tấm từ đứa trẻ mồ côi bị hắt hủi, hành hạ, bị tước bỏ quyền lợi vật chất và tinh thần đã vụt đứng dậy đấu tranh không khoan nhượng để giành hạnh phúc , cuối cùng trở thành Hoàng hậu trong xã hội phong kiến ngày xưa..

+Truyện thể hiện mơ ước thực hiện công bằng xã hội - Những người bị áp bức bóc lột như Tấm , những người hiền lành như bà cụ hàng nước đều được hưởng HP

=> Những ước mơ này đều thể hiện tâm hồn

lãng mạn, niềm lạc quan yêu đời của nhân dân ta khi sáng tạo truyện cổ tích - Trong truyện cổ tích, nhân dân lao động không hề biết đến bi quan.