Truyện "Con hổ có nghĩa" là loại truyện hư cấu mượn truyện loài vật nói truyện con người đề cao ân nghĩa trọng đạo làm người. Thật vậy, truyện thuộc thể loại ngụ ngôn, mượn hình ảnh loài vật để răn dạy con người những bài học đạo đức, hướng con người tới chân thiện mỹ(1). Truyện xoay quanh về hình ảnh con hổ- chúa tể sơn lâm đã báo đáp bà đỡ Trần đỡ đẻ cho nó và báo đáp bác tiều phu gỡ xương cổ họng cho nó(2). Từ đây, tác giả khuyên răn con người phải sống có ân có nghĩa, biết báo đáp công ơn với người có ơn nghĩa với mình(3). Chuyện con hổ là loài vật hung dữ nhưng biết báo đáp người đã giúp đỡ mình chính là mượn hình ảnh loài vật để răn dạy con người về truyền thống "Uống nước nhớ nguồn". Khi chúng ta mắc ơn ai, chúng ta phải cố gắng tìm cách báo đáp cho họ. Đây là truyền thống sống nhân nghĩa quý báu của dân tộc ta, có ơn phải trả. Truyện đề cao tính nhân văn, mượn hình ảnh loài vật để đề cao ân nghĩa trọng đạo làm người của dân tộc.