tiếng anh
Gong festival is a festival held annually in the form of rotation in the provinces with gong culture, in which Dak Lak is an important and most chosen destination due to its position as the cultural and political center. society of the Central Highlands region where there are the most gongs in Vietnam.
The festival is organized to promote the image of the Central Highlands Gong cultural space which has been recognized by UNESCO as an oral and intangible heritage of humanity. It is not only an important event for the people of the Central Highlands but also for the country of Vietnam. In the festival, artisans of the provinces will present and perform the cultural space of their nation and province. Due to its bold tourism color, it is often introduced in tourism programs such as Dak Lak tourism. The special folk festivals of the Central Highlands ethnic groups will be recreated, in order to call on the community to work together to preserve and promote the cultural values of the residents of the ethnic groups. At the same time, introduce to visitors the economic, cultural and tourism potential achievements of the Central Highlands ethnic groups. Also within the framework of the Festival, besides cultural activities, there is also an exhibition on production tools, household items and handicrafts of the Central Highlands ethnic groups.
"A feeling of grandeur and sacredness will arise in us when listening to the performance of Gia Rai and Bahnar gongs" (Prof. To Ngoc Thanh). That is the feeling that many people have experienced through the performance of 40 Bahnar artisans with the gong set re-enacting the buffalo stabbing ceremony, the communal house celebration, the new rice harvest, the wedding celebration, the good harvest, the abandonment of the grave .. Central Highlands gongs are where rhythm and melody meet. Each musician plays a note and a rhythm pattern, which is combined into a backing, into a melody.
"The Central Highlands gongs have preserved the form of collective performance - community, by listening to each other, which means that there must be community spirituality - Prof. To Vu affirmed - Totally foreign to personalization. The culture of gongs remains only in Southeast Asia, and most primitively in the Central Highlands". Dr. Vu Nhat Thang said that the gong is based on the sound lines of the air tube without holes - an older and popular instrument in the Central Highlands - "also means based on the scale of Heaven, both sacred and unique. unique".
A sacred art "The older the gong, the stronger the gong god... The owner of many gongs is not only a rich person, but the main thing is being blessed by the power of the gong god" (To Ngoc Thanh) ). "A clan or village with many gongs will be respected and obeyed by other clans and villages. The village elder in that village may be honored as the village elder for an entire region" (Pham Cao Dat). It is no coincidence that a few people in the area who can take care of "winding" the gong after each use are usually the village elder.
As soon as the child was born, people brought gongs to beat his ears, called the ear blowing ceremony. Gongs are always present in worship ceremonies from the time a person is a fetus in the womb until the end of life, not to mention in countless agricultural rituals in the Central Highlands, lasting from March to December. .
In each festival, gongs are the only means for people to be spiritual (with gods), to harmonize with heaven and earth, and to communicate in the community. Beating the monkeys on the tree also forgot to cling to the branches until they fell to the ground The epic of the Ede and M'Nong people also recounts the "wars" between the tribes to usurp the gongs.
The Xedang people say: Once upon a time, there was a time when wild elephants came to destroy the fields and destroy the trade. The son of Sedang brought a spear, a leaf arrow, and joined forces to destroy wild animals, fighting for several days and nights, exhausted but the beasts became more and more ferocious. They could only clasp hands to pray for Yang. Suddenly they saw a mound of earth rising up, and when they dug down, they saw a round bronze object like the sun, big enough for four people to hug.
Knocking on that object emits a deep sound that resonates with the mountains and forests, making the wild animals bewildered. Then successive mounds of earth sprang up, bringing with them bronze objects of similar shape but gradually becoming smaller, the higher the sound. When you have more than 10 gongs in your hand, the sound is like a waterfall, the sound is like a waterfall, causing the elephant to run into the deep forest..."The Central Highlands ethnic groups view musical instruments as humans - the older they are, the more respected the voice. The older the gongs, the more sacred rituals they undergo" (Pham Nam Thanh). The beautiful and sacred sets of gongs are worth as much as 1-2 elephants or 40 buffaloes. The B'Rau people believe that the gong tha (including two husbands and wives) is their ancestor. Beating gongs, they call them go tha poi, which means "please tha say". The procedure to open a gong is very strict, you have to give food, drink, pray to heaven and earth and many people come to witness...
The Xe Dang Sdrá people have only one gong - the owner has to keep it very carefully, fearing that outsiders or children who don't know how to beat it will suffer, and will be severely punished by the village elder. The Central Highlands ethnic groups all name gongs in a set according to their roles as in a family and distinguish the sacred gongs (where Yang resides) from the ordinary gongs for use in solemn occasions or daily activities. There are sets of gongs that can only be beaten when there are sacrifices of cows or more!
dịch
Lễ hội cồng chiêng là một lễ hội được tổ chức hàng năm theo hình thức luân phiên tại các tỉnh có văn hoá cồng chiêngtrong đó Đắk Lắk là một điểm quan trọng và hay được chọn nhất do vị trí trung tâm văn hoá, chính trị, xã hội của khu vựcTây nguyên nơi có nhiều cồng chiêng nhất ở Việt Nam.
Lễ hội được tổ chức nhằm quảng bá hình ảnh Không gian văn hóa Cồng Chiêng Tây Nguyên đã được UNESCO công nhận là di sản truyền khẩu và phi vật thể nhân loại. Đó không những là một sự kiện quan trọng của người dân tây nguyên mà còn cả với đất nước Việt Nam. Trong lễ hội nghệ nhân của các tỉnh sẽ trình bày, biểu diễn không gian văn hoá của dân tộc và của tỉnh mình. Do mang đậm màu sắc du lịch nên nó thường được giới thiệu trong các chương trình du lịch như của du lịch Đắk Lắk. Những lễ hội dân gian đặc sắc của các dân tộc Tây Nguyên sẽ được dựng lại, nhằm kêu gọi cộng đồng cùng chung sức bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa của cư dân các dân tộc. Đồng thời giới thiệu với du khách những thành tựu về kinh tế, văn hóa và tiềm năng du lịch của các dân tộc Tây Nguyên. Cũng trong khuôn khổ của Festival, bên cạnh các hoạt động văn hóa còn hội chợ triển lãm về công cụ sản xuất, đồ gia dụng và hàng thủ công mỹ nghệ của các dân tộc Tây Nguyên.
"Một cảm giác hoành tráng, thiêng liêng sẽ trỗi dậy trong ta khi nghe dàn cồng chiêng Gia Rai và Bahnar trình diễn" (GS Tô Ngọc Thanh). Đó chính là cảm giác mà nhiều người đã trải nghiệm qua phần trình diễn của 40 nghệ nhân Bahnar với dàn cồng chiêng tái hiện lễ Đâm trâu, Mừng nhà rông, Mừng lúa mới, Mừng đám cưới, Mừng được mùa, Bỏ mả... Cồng chiêng Tây nguyên là nơi tiết tấu và giai điệu gặp nhau. Mỗi nhạc công chơi một nốt và một mô hình tiết tấu, kết hợp lại thành bè, thành giai điệu.
"Cồng chiêng Tây nguyên bảo lưu được hình thức diễn xướng tập thể - cộng đồng, hợp tấu bằng cách nghe nhau, tức phải có tâm linh cộng đồng ứng vào - GS Tô Vũ khẳng định - Hoàn toàn xa lạ với việc cá nhân hóa, nghệ sĩ hóa người biểu diễn, văn hóa cồng chiêng chỉ còn ở Đông Nam Á, và nguyên thủy nhất là ở Tây nguyên". TS Vũ Nhật Thăng cho rằng cồng chiêng dựa theo hàng âm của ống hơi không khoét lỗ bấm - loại nhạc cụ lâu đời hơn và phổ biến ở Tây nguyên - "cũng có nghĩa là dựa theo thang âm của Trời, vừa thiêng liêng vừa độc đáo".
Một nghệ thuật thiêng "Cồng chiêng càng cổ bao nhiêu thì thần chiêng càng mạnh bấy nhiêu... Người chủ nhiều cồng chiêng không chỉ là người nhiều của cải mà cái chính là được sức mạnh của thần chiêng phù hộ" (Tô Ngọc Thanh). "Dòng họ, làng nào có nhiều cồng chiêng sẽ được các dòng họ, làng khác nể nang, nghe theo. Già làng ở làng ấy có thể được tôn lên làm già làng cho cả một vùng" (Phạm Cao Đạt). Cũng chẳng phải ngẫu nhiên mà một vài người trong vùng có thể đảm nhiệm việc "lên dây" chiêng sau mỗi kỳ sử dụng thường chính là già làng.
Ngay khi đứa trẻ vừa ra đời, người ta đã đem cồng đến đánh bên tai nó, gọi là lễ thổi tai. Chiêng cồng luôn có mặt trong các lễ cúng từ khi con người còn là thai nhi trong bụng mẹ cho tới khi vĩnh biệt cuộc đời, chưa kể trong vô số nghi lễ nông nghiệp ở Tây nguyên, kéo dài từ tháng ba đến tháng mười hai.
Trong mỗi lễ hội, cồng chiêng là phương tiện duy nhất để con người thông linh (với thần), giao hòa với trời đất và giao tiếp trong cộng đồng. Đánh cho khỉ trên cây cũng quên bám chặt vào cành đến ngã xuống đất/ Đánh cho ma quỷ mải nghe đến quên làm hại người (Trường ca Đam San). Sử thi của người Êđê, M’Nông còn kể lại những cuộc "chiến tranh" giữa các bộ tộc nhằm chiếm đoạt cồng chiêng.
Người Xêđăng kể rằng: Thuở xa xưa có lần voi dữ tràn về phá rẫy, phá buôn. Con trai Xêđăng mang theo lao, tên lá cùng hợp sức tiêu diệt thú dữ, đánh nhau suốt mấy ngày đêm, sức tàn lực kiệt mà thú dữ càng hung tợn. Họ chỉ còn biết chắp tay cầu Yàng. Bỗng họ thấy đùn lên một ụ đất, đào xuống thấy một vật bằng đồng tròn như ông mặt trời to bốn người ôm mới xuể.
Gõ vào vật ấy phát ra tiếng trầm vang động núi rừng khiến đàn thú dữ ngơ ngác. Rồi các ụ đất liên tiếp mọc lên, mang theo các vật bằng đồng hình dáng tương tự nhưng nhỏ dần, âm càng cao. Khi đã có trong tay hơn 10 chiếc chiêng, đồng thanh gõ lên thì tiếng trầm như thác đổ, tiếng cao như thác reo khiến voi dữ phải chạy vào rừng sâu...
"Các tộc người Tây nguyên quan niệm nhạc cụ như con người - càng nhiều tuổi tiếng nói càng được tôn trọng. Cồng chiêng càng lâu năm, trải qua nhiều lần nghi lễ càng thiêng" (Phạm Nam Thanh). Những bộ chiêng tiếng hay và thiêng có giá trị tính bằng 1-2 con voi hoặc 40 con trâu. Người B’Râu cho rằng chiêng tha (gồm hai chiếc chồng và vợ) chính là tổ tiên của họ. Đánh chiêng họ gọi là gọ tha pơi, nghĩa là "mời tha nói". Thủ tục để mở một bài chiêng rất khắt khe, phải cho tha ăn, cho tha uống, khấn mời trời đất và nhiều người đến chứng kiến...
Người Xêđăng Sdrá có chiêng duy nhất một chiếc - chủ nhân phải cất rất kỹ, sợ người ngoài hoặc trẻ con không biết đem ra đánh thì khổ, sẽ bị già làng phạt nặng. Các dân tộc Tây nguyên đều đặt tên chiêng trong một bộ theo vai vế như trong một gia đình và phân biệt chiêng thiêng (có Yàng trú ngụ) với chiêng thường để dùng trong các dịp lễ trọng hoặc sinh hoạt thường ngày. Có bộ chiêng chỉ được đánh khi có vật hiến sinh từ bò trở lên!
