Quy trình sơ cấp cứu

V SINH LAO Ệ

Đ NG Ộ

VÀ S C P C U Ơ Ấ Ứ

Trung Tâm Y T D Phòng Đ ng Tháp ế ự ồ

PH N I: V SINH LAO Đ NG Ầ Ệ Ộ

I. QUY ĐỊNH CHUNG

•

Quy trình này được soạn thảo phù hợp với luật

bảo vệ sức khoẻ nhân dân, bảo hộ lao động,

”Những qui định cơ bản về tổ chức công tác

bảo hộ lao động trong XNLD”VSP”, cập nhật

với kiến thức, kỹ thuật cấp cứu ban đầu với y

khoa thế giới có tính đến hoàn cảnh thực tế của

XNLD “VSP”.

•

Qui trình này kèm theo Bản phụ lục, là tài liệu

chính thức dùng cho việc huấn luyện trong

chương trình triển khai HSE. MS tại XNLD

“VSP” .

II. NGUYÊN T C Ắ

C P C U BAN Đ U Ấ Ứ Ầ

II. NGUYÊN T C C P C U BAN Đ U Ắ Ấ Ứ Ầ

Muc tiêu cua câp c u ban đâu: ̣ ̉ ́ ứ ̀ 

Duy trì s sông. ự ́ 

Không lam năng thêm, han chê sôc chân ̀ ̣ ̣ ́ ́ ́ th ng. ươ



Giúp nan nhân b t lo s , b t đau. ̣ ớ ợ ớ 

Tao điêu kiên tôt cho tri liêu chuyên môn ̣ ̀ ̣ ́ ̣ ̣ tiêp theo. ́ II.1. KHÁI NIỆM CHUNG

II. NGUYÊN T C C P C U BAN Đ U Ắ Ấ Ứ Ầ

Khi phải ứng xử trước một tai nạn khẩn cấp ­ cấp

cứu viên (CCV) phải bình tĩnh, khẩn trương, thao

tác chính xác, hiệu quả. Tuân theo các bước cơ

bản sau:

II.2. TI P C N N N NHÂN CH N TH NG TRONG Ế Ậ Ạ Ấ ƯƠ

TAI N N Ạ

II. NGUYÊN T C C P C U BAN Đ U Ắ Ấ Ứ Ầ

•

Trước hết, CCV phải được an toàn để không biến

mình trở thành nạn nhân. Xem xét hiện trường để

xác định còn tồn tại yếu tố gây tai nạn không

•

Nếu hiện trường không an toàn phải gọi ứng cứu,

CCV phải dùng phương tiện bảo hộ hoặc chuyển

gấp nạn nhân ra nơi an toàn khi cần thiết.

II.2.1. Xem xét hiện trường:

II.2. TI P C N N N NHÂN CH N TH NG TRONG Ế Ậ Ạ Ấ ƯƠ

TAI N N Ạ

II. NGUYÊN T C C P C U BAN Đ U Ắ Ấ Ứ Ầ

•

Nhanh chóng gọi to: Cứu! Cứu! Cứu! Có người bị nạn.

•

Xác định nạn nhân còn tỉnh không?

•

Xem xét nhanh nạn nhân theo thứ tự ưu tiên A­B­C

(Đường thở ­ Hô hấp – Tim mạch).

A: Airway ­ Đường thở có bị tắc nghẽn không.

B: Breathing – Hô hấp có bị ngừng không.

C: Circulation – Tim có bị ngừng hoặc máu có chảy

ô ạt không ̀ II.2.2. Xem xét nhanh nạn nhân kỳ đầu:

II.2. TI P C N N N NHÂN CH N TH NG TRONG Ế Ậ Ạ Ấ ƯƠ

TAI N N Ạ

II. NGUYÊN T C C P C U BAN Đ U Ắ Ấ Ứ Ầ

II.2.3.a. Tắc nghẽn đường thở:

II.2.3.b. Ngừng hô hấp

Má và tai của CCV không cảm thấy hơi thở ra của nạn

nhân, không thấy ngực nạn nhân phập phồng: hô hấp

nhân tạo miệmg qua miệng: thổi 2 hơi đầy

II.2.3. Cấp cứu ban đầu: theo thứ tự ưu tiên A­B­C nếu:

II.2.3.c. Ngừng tim, chảy máu ồ ạt

Khi mạch cổ của nạn nhân không còn, lập tức ép tim

ngoài lồng ngực kết hợp với thổi trực tiếp miệng qua

miệng.

Nếu chảy máu ngoài ồ ạt phải làm ngưng chảy máu ngay

II.2. TI P C N N N NHÂN CH N TH NG TRONG Ế Ậ Ạ Ấ ƯƠ

TAI N N Ạ

II. NGUYÊN T C C P C U BAN Đ U Ắ Ấ Ứ Ầ

Cöùu !,

Cöùu !, coù

ngöôøi bò

naïn

II. NGUYÊN TẮC CẤP CỨU BAN ĐẦU

Anh có sao

không ?

II. NGUYÊN T C C P C U BAN Đ U Ắ Ấ Ứ Ầ

II. NGUYÊN T C C P C U BAN Đ U Ắ Ấ Ứ Ầ

II.2. TI P C N N N NHÂN CH N TH NG TRONG Ế Ậ Ạ Ấ ƯƠ

TAI N N Ạ

II.2.4. Xem xét nạn nhân kỳ hai

Không di chuyển hoặc xoay trở nạn nhân nếu

không cần thiết, khi chưa xác định các tổn

thương. Nếu cùng lúc có nhiều nạn nhân, ưu tiên

cấp cứu nạn nhân nặng trước theo thứ tự A­B­C.

Báo cơ quan y tế gần nhất càng sớm càng tốt

Chú ý:

III. C P C U NG T TH , Ấ Ứ Ạ Ở

NG NG TH Ừ Ở

III. C P C U NG T TH , NG NG TH Ấ Ứ Ạ Ở Ừ Ở

Ngạt thở, ngừng thở là tình trạng cấp cứu tối khẩn

vì các tế bào não sẽ chết sau 5 phút do thiếu oxy

Một số tai nạn có thể gây nên ngừng thở, ngạt thở:

điện giật, ngộp nước, nhiễm hơi khí độc, bỏng, rắn

cắn….

III.1. KHÁI NIỆM CHUNG

•

Thở rất yếu hoặc ngừng thở khi áp má hoặc tai sát

muĩ nạn nhân, má không cảm nhận được có luồng

hơi thở ra vaø không thấy ngực phập phồng.

III.2. Xác định ngừng thở, ngạt thở

III. C P C U NG T TH , NG NG TH Ấ Ứ Ạ Ở Ừ Ở

•

Gọi hỗ trợ cấp cứu.

•

Đặt nạn nhân nằm ngửa trên mặt phẳng cứng

•

Khai thông đường thở

•

Một tay ngửa đầu, bóp mũi nạn nhân; tay kia

nâng cằm nạn nhân, thổi hai hơi đầy trực tiếp vào

miệng nạn nhân (trong khi thổi, mắt quan sát

lồng ngực nạn nhân).

III.3. Kỹ thuật cấp cứu – hô hấp nhân tạo

(miệng ­ miệng)

III. C P C U NG T TH , NG NG TH Ấ Ứ Ạ Ở Ừ Ở

III.4. Đánh giá hiệu quả, theo dõi

III. C P C U NG T TH , NG NG TH Ấ Ứ Ạ Ở Ừ Ở

III. C P C U NG T TH , NG NG TH Ấ Ứ Ạ Ở Ừ Ở

Chú ý:

Thời gian thổi miệng ­ miệng phải liên tục cho đến khi

bàn giao nạn nhân cho nhân viên y tế.

IV. C P C U NGH N Đ NG Ấ Ứ Ẹ ƯỜ

TH DO S C TH C ĂN Ở Ặ Ứ

HO C D V T Ặ Ị Ậ

Nghẹn đường thở do sặc thức ăn hay dị vật là

tai nạn tối khẩn cấp, thường xảy ra trong các

tình huống sau:

•

Vừa ăn vừa nói chuyện, cười đùa.

•

Ăn không nhai kỹ, nuốt vội.

•

Ngậm vật trong miệng khi chạy nhảy, chơi đùa.

•

Ép trẻ ăn uống thuốc khi trẻ đang khóc.

II.1. KHÁI NIỆM CHUNG

IV. C P C U NGH N Đ NG TH DO S C Ấ Ứ Ẹ ƯỜ Ở Ặ

TH C ĂN HO C D V T Ứ Ặ Ị Ậ

IV.2. Xác định nạn nhân bị ngẹn đường thở

IV. C P C U NGH N Đ NG TH DO S C Ấ Ứ Ẹ ƯỜ Ở Ặ

TH C ĂN HO C D V T Ứ Ặ Ị Ậ

•

Tư thế đứng:

•

Tư thế ngồi:

•

Tư thế nằm:

IV.3. Kỹ thuật cấp cứu

IV. CẤP C U Ứ NGẸN ĐƯỜNG THỞ DO SẶC

THỨC ĂN HOẶC DỊ V T Ậ

V. C P C U NG NG TIM Ấ Ứ Ừ

•

Khi xem xét nhanh nạn nhân kỳ đầu phát hiện

nạn nhân không có mạch cổ đập, lập tức phải

tiến hành ép tim ngoài lồng ngực kết hợp vơí thổi

miệng qua miệng.

•

Ngoài các nguyên nhân bệnh về tim, trong chấn

thương, ngưng tim thường gặp ở các tai nạn sau:

Điện giật.

Ngộp nước.

Nhiễm độc, khí độc, rắn cắn.

V.1. Khái niệm chung

V. C P C U NG NG TIM Ấ Ứ Ừ

Sắc mặt tím tái, đồng tử giãn to có thể bất tỉnh

hôn mê. Nhưng để xác định nạn nhân đã bị

ngưng tim thì:

•

Không cảm nhận được mạch cổ, mạch bẹn,

mạch cổ tay.

•

Không nghe được tiếng tim ở vùng ngực trái.

V.2. Xác định nạn nhân bị ngưng tim

V. C P C U NG NG TIM Ấ Ứ Ừ

•

Khi phát hiện tim ngừng đập, cấp cứu viên đấm

mạnh 2 cái trước ngực nạn nhân, thổi miệng

qua miệng 2 lần; nếu mạch cổ vẫn không bắt

được, bắt đầu tiến hành ép tim ngoaì lồng

ngực.

•

Ép tim ngoài lồng ngực cần thực hiện đều đặn,

nhịp độ khoảng 60­80 lần/ phút, với áp lực phù

hợp đủ để tim đẩy được máu đến các cơ quan

trong cơ thể. Từng bước thao tác:

V.3. Kỹ thuật ép tim ngoài lồng ngực và hô hấp

nhân tạo

V.3.1. Ép tim ngoài lồng ngực

V. C P C U NG NG TIM Ấ Ứ Ừ

•

Nếu có 2 cấp cứu viên: 5 lần ép tim 1 lần thổi

miệng ­ miệng.

•

Nếu có 1 cấp cứu viên: 15 lần ép tim 2 lần thổi

miệng ­ miệng.

V.3. K thu t ép tim ngoài l ng ng c và hô ỹ ậ ồ ự

h p nhân t o ấ ạ

V.3.1. Ép tim ngoài l ng ng c ồ ự

V.3.2. K t h p hô h p nhân t o ế ợ ấ ạ

V. C P C U NG NG TIM Ấ Ứ Ừ

5 lần ép tim 1 lần thổi miệng ­ miệng.

15 lần

ép tim

2 lần

thổi

miệng ­

miệng.

V.4. Theo dõi đánh giá

V. C P C U NG NG TIM Ấ Ứ Ừ

Chuù yù:

EÙp tim ngoaøi loàng ngöïc keát hôïp thoåi

m ieäng­m ieäng lieân tuïc treân ñöôøng

chuyeån ñeán beänh vieän.

V. C P C U NG NG TIM Ấ Ứ Ừ

VI. C P C U CH Y MÁU Ấ Ứ Ả

•

Người ta phân biệt hai loại chảy máu: chảy máu trong

và chảy máu ngoài.

•

Chảy máu trong: khó nhận biết, dễ bị bỏ qua.

VI.1. CHẢY MÁU TRONG

VI.1.1. Quan niệm chung

VI. C P C U CH Y MÁU Ấ Ứ Ả

VI.1.2. Xử trí

•

Hạn chế, phòng ngừa sôc chấn thương. ́

•

Chảy máu ngòai có thể biểu hiện theo 3 dạng:

Chảy máu động mạch

Chảy máu tĩnh mạch

Chảy máu mao mạch

•

Mục tiêu cấp cứu chảy máu ngoài:

Ngưng chảy máu

Phòng và hạn chế Sốc chấn thương.

Phòng và hạn chế nhiễm trùng

VI.2. CHẢY MÁU NGOÀI ( SƠ CỨU VẾT THƯƠNG

PHẦN MỀM)

VI.2.1. Quan niệm chung

VI. C P C U CH Y MÁU Ấ Ứ Ả

VI.2.2. Xử trí

Chỉ định làm Garo rất hiếm !

•

Không nên cố rửa , sát trùng vết thương đang

chảy máu ồ ạt, vết thương hở rộng.

•

Không đặt vào vết thương sợi thuốc lá hoặc cỏ

nhai dập.

•

Không cố rút dị vật ra khỏi vết thương nếu có.

•

Garô đươc chỉ dịnh sư dụng rất hạn chế! ̉ •

Khi đặt garo phải tuân thủ qui tắc an tòan

Chú ý:

VI. C P C U CH Y MÁU Ấ Ứ Ả

VII. D PHÒNG VÀ H N CH Ự Ạ Ế

S C CH N TH NG Ố Ấ ƯƠ

•

Sốc là một biến chứng nặng thường xảy ra sau

chấn thương nặng gây đau đớn, mất nhiều máu

hoặc bỏng nặng, mất nước, ngộ độc

•

Nguyên nhân thường do ngộ độc cấp, rắn cắn,

các bệnh nội khoa cấp tính.... trong chấn thương

sốc thường xảy ra khi bị đa chấn thương, vết

thương mất nhiều máu, bỏng nặng, gãy xương.

VII.1. Khái niệm chung

VII. D PHÒNG VÀ H N CH S C CH N Ự Ạ Ế Ố Ấ

TH NG ƯƠ

•

Nạn nhân nằm ngửa chân kê cao hơn đầu

khoảng 40 cm.

•

Tư thế khi nghi ngờ chấn thương đầu, gãy xương

chân, cột sống

•

Tư thế khi nạn nhân bị nôn

•

Tư thế khi nạn khó thở, nghi ngờ chấn thương

vùng ngực, gãy xương sườn

VII.4. Một số tư thế hạn chế sốc

VII. D PHÒNG VÀ H N CH S C CH N Ự Ạ Ế Ố Ấ

TH NG ƯƠ

VII.2. Xác định sớm sốc chấn thương

VII.3. Xử trí

VII. D PHÒNG VÀ H N CH S C CH N Ự Ạ Ế Ố Ấ

TH NG ƯƠ

•

Làm ngưng chảy máu ồ ạt.

•

Giữ ấm, cho nạn nhân, có thể cho uống nước ấm.

•

Các động tác cấp cứu phải nhẹ nhàng thận trọng

tránh gây đau đớn cho nạn nhân.

•

Tránh di dời nạn nhân khi không thật cần thiết

VII.5. Chú ý:

VII. D PHÒNG VÀ H N CH S C CH N Ự Ạ Ế Ố Ấ

TH NG ƯƠ

VIII. C P C U ĐI N GI T Ấ Ứ Ệ Ậ

Điện giật thường làm tim ngừng đập, dễ đưa

đến tử vong. Khi bị điện giật nạn nhân có thể bị

tổn thương thêm nếu ngã từ trên cao xuống.

Nên cấp cứu điện giật phải:

•

Cấp cứu ngay lập tức.

•

Cấp cứu tại chỗ

•

Cấp cứu kiên trì liên tục.

VIII.1. Khái niệm chung

VIII. C P C U ĐI N GI T Ấ Ứ Ệ Ậ

Tách nạn nhân ra khỏi nguồn điện là việc đầu tiên

VIII.2. Kỹ thuật cấp cứu: Áp dụng II, III và V

IX. NG P N C Ộ ƯỚ

IX.1. Khái niệm chung

Nạn nhân bị ngộp nước thường trong tình trạng bất tỉnh, ngưng

thở, ngừng tim, hạ thân nhiệt do lạnh.

IX.2. Xử trí: tham khảo II, III và V

Đánh giá và tiến hành cấp cứu nạn nhân theo A­B­C đồng thời

ủ ấm cho nạn nhân

Chú ý:

Không để mất thời gian cho công việc làm nước ra khỏi

phổi

IX. NG P N C Ộ ƯỚ

X. BỎNG

Bỏng là một loại tổn thương rất phức tạp do các tác

nhân khác nhau gây nên ,có thể dẫn đến nhiều biến

chứng nghiêm trọng, thậm chí tử vong.

Các yếu tố gây bỏng:

•

Do nhiệt.

•

Do lạnh.

•

Do hoá chất

•

Do phóng xạ, bức xạ.

•

Do điện.

X.1. Khái niệm chung

X. BỎNG

•

Mức độ trầm trọng của bỏng tuỳ thuộc vào độ

sâu, độ rộng, vị trí tổn thương và thời gian tiếp

xúc với nguồn gây bỏng.

•

Bước đầu tiên trong Cấp cứu ban đầu bỏng do

mọi yếu tố là tách nguồn bỏng ra khỏi cơ thể

nạn nhân.

•

Mục tiêu chung trong xử trí bỏng là giảm đau,

hạn chế sốc, ngừa nhiễm trùng.

X.1. Khái niệm chung

X. BỎNG

X.2.1. Bỏng độ 1

Xử trí: Ngâm phần bị bỏng vào nước mát hoặc chườm

lạnh, không cần can thiệp bởi y tế.

X.2. BỎNG NHIỆT

X. BỎNG

X.2.2. Bỏng độ 2: Bỏng gây rộp da:

Xử trí: Như bỏng độ 1, tháo các vòng đeo nếu chúng

liên hệ với tổn thương bỏng. Chườm lạnh, rửa sạch

vết bỏng và băng ép nhẹ bằng băng thun

X.2.3. Bỏng độ 3: Bỏng sâu cả lớp da hay sâu hơn

Biểu hiện: Da bị bỏng trợt, trơ mỡ dưới da, thịt.

Xử trí: Kiểm tra “ A­B­C”. Nếu bỏng nhiệt khô, hạn

chế cởi quần áo bị cháy xém của nạn nhân, chỉ nên

cắt để lộ phần bỏng, tháo vòng đeo. Dùng vật liệu

chống dính che nơi bị bỏng. Băng che nhẹ nhàng.

Ngừa và hạn chế sốc, cho nạn nhân uống nước muối

hoặc dung dịch ORS càng nhiều càng tốt và nhanh

chóng chuyển nạn nhân đến cơ sở y tế sớm nhất.

X.2. BỎNG NHIỆT

X. BỎNG

Bỏng độ 2 Bỏng sâu do điện

•

Xử trí: Ngâm rửa vùng bỏng trong chậu hay

dưới vòi nước ấm nhiệt độ 35 – 40 độ trong thời

gian 10­15 phút. Sau đó thấm khô vết bỏng,

băng che nhẹ nhàng và chuyển nạn nhân đến

cơ sở y tế.

X.3. BỎNG LẠNH

X. BỎNG

•

Xử trí: Cắt, cởi quần áo dính hoá chất ra khỏi

nạn nhân. Xối rửa liên tục vùng có thể bị bỏng

bằng nước sạch trên 20 phút. băng che ép nhẹ

nhàng.

•

Chú ý: Phải thấm, lau dung dịch hoá chất

đậm đặc trước khi xối, rửa nước.

X.4. BỎNG DO HÓA CHẤT

X. BỎNG

Bỏng do hồ quang điện là bỏng rất sâu, khó đánh giá

ngay kỳ đầu. Rửa sạch vết thương, chườm lạnh và

băng ép nhẹ nhàng.

X.5. BỎNG DO ĐIỆN

X. BỎNG

X.6. BỎNG MẮT DO BỨC XẠ HÀN:

Loại bỏng này thường gặp ở thợ phụ hàn.

Mắt bị bỏng đau nhức, sưng, kết mạc sung huyết

Xử trí: Chườm mát vùng mắt, rửa nhẹ mắt bằng nước

sạch, nghỉ ngơi nơi phòng tối.

•

Không chạm tay trực tiếp vào nơi bị bỏng.

•

Không thoa dầu, mỡ, kem đánh răng, nước

mắm.. vào nơi bỏng.

•

Không phá vỡ các bọng nước.

•

Chèn gạc hoặc vật liệu chống dính ở kẽ ngón

khi xử trí bỏng tại bàn tay, bàn chân.

Chú ý:

X. BỎNG

XI. GÃY X NG, ƯƠ

TR T KH P, Ậ Ớ

BONG GÂN

XI.1.1. Đ nh nghĩa: ị Gay x ng la môt tinh trang mât tinh liên ̃ ươ ̀ ̣ ̀ ̣ ́ ́ tuc cua x ng, no co thê biêu hiên d i nhiêu dang khac ̣ ̉ ươ ́ ́ ̉ ̉ ̣ ướ ̀ ̣ ́ nhau t 01 vêt gay cho đên gay hoan toan ừ ́ ̃ ́ ̃ ̀ ̀ XI.1.2. Phân lo i: ạ

Gãy x ng kín: ươ

Gãy x ng h : ươ ở

XI.1.3. Bi n ch ng ế ứ

Đau và mất máu có thể gây sốc. Đầu xương gãy sắc nhọn có

thể gây tổn thương mạch máu, thần kinh, cơ, da…

XI.1. GÃY XƯƠNG

XI. GÃY X NG, TR T KH P, BONG GÂN ƯƠ Ậ Ớ

•

Định nghĩa: Đầu xương lệch khỏi ổ khớp do lực

chấn thương tác động gây tổn thương dây

chằng, rách bao khớp.

•

Biểu hiện: Đau, sưng bầm tím, di lệch,mất chức

năng vận động, đầu xuơng có thể cảm thấy

được qua sờ nắn dưới da.

XI.2. TRẬT KHỚP

XI. GÃY X NG, TR T KH P, BONG GÂN ƯƠ Ậ Ớ

•

Định nghĩa: “Bong gân” là tổn thương các phần

mềm quanh khớp, chủ yếu là dây chằng với nhiều

mức độ khác nhau.

•

Biểu hiện: Đôi khi rất khó phân biệt giữa gãy

xương, trật khớp và bong gân. Vùng khớp bong gân

đau, sưng nề, bầm tím, nạn nhân ngại cử động vì

đau. Bong gân thường xảy ra ở khớp cổ chân do va

chạm thể thao hoặc do tư thế vẹo lệch khi di

chuyển nhanh, dây chằng bị căng dãn quá mức

chịu đựng.

XI.3. BONG GÂN

XI. GÃY X NG, TR T KH P, BONG GÂN ƯƠ Ậ Ớ

•

Vì khó phân biệt ba loại tổn thương trên, nên CCV có thể

xử trí theo nguyên tắc chung như sau:

•

Chống sốc, chống đau, chườm mát.

•

Bất động tạm thời. Băng nẹp cố định chắc chắn nhưng

không quá chặt gây chèn ép cản trở lưu thông máu.

•

Kiểm tra xem đầu chi có bị tê, tím tái và mạch cổ tay

hoặc cổ chân có còn hay không.

•

Đối với gẫy xương hở, phải xử trí vết thương, cầm máu,

chống sốc trước khi thực hiện thao tác bất động tạm thời.

XI.4. XỬ TRÍ GÃY XƯƠNG – TRẬT KHỚP – BONG

GÂN

XI. GÃY X NG, TR T KH P, BONG GÂN ƯƠ Ậ Ớ

XI. GÃY X NG, TR T KH P, BONG GÂN ƯƠ Ậ Ớ

Không cố ép, đẩy xương bị gãy hở vào

vị trí. Không xoa bóp, nắn, kéo chi thể

bị tổn thương

Chú ý:

XI. GÃY X NG, TR T KH P, BONG GÂN ƯƠ Ậ Ớ

XII. CH N TH NG C T S NG Ấ ƯƠ Ộ Ố

•

Đây là loại chấn thương nghiêm trọng.

•

Biến chứng nguy hiểm của chấn thương cột sống

là tổn thương thần kinh tuỷ.

XII.1. Khái niệm chung

XII. CH N TH NG C T S NG Ấ ƯƠ Ộ Ố

XII.2. Xử trí

XII. CHẤN THƯƠNG CỘT SỐNG

Khi chấn thương cột sống được nghĩ đến,

CCV không xoay trở nạn nhân một cách “thô

bạo”, không làm di động cột sống. Đặt và cố

định nạn nhân vào băng ca hoặc tấm gỗ cứng

khi di chuyển. Di dời và nâng nạn nhân như

một khúc gỗ.

XII. CHẤN THƯƠNG CỘT SỐNG

XII. CHẤN THƯƠNG CỘT SỐNG

Phù hợp không ?

XIII. CẤP CỨU CHOÁNG DO

NÓNG VÀ SAY NÓNG

•

Choáng do nóng thường xãy ra do rối loạn

chức năng điều hoà nhiệt độ của cơ thể làm

tăng thân nhiệt cấp.

•

Tình trạng sốc nặng có thể rối loạn thần kinh

tri giác…thậm chí tử vong.

•

Say nóng do nạn nhân bị mất nước và điện

giải qua mồ hôi trong điều kiện lao động quá

sức trong môi trường nóng

XIII.1. Khái niệm chung

XIII. CẤP CỨU CHOÁNG DO NÓNG VÀ SAY

NÓNG

Đưa nạn nhân ra nơi thoáng mát, cởi quần áo

ngoài, quạt mát,lau, chườm mát cơ thể tích cực,

cho uống nước chè xanh, nước hoa quả lạnh,

dung dịch nước điện giải ORS nếu nạn nhân

chưa bị hôn mê, co giật. Gọi Y tế khẩn cấp.

XIII.2 Xử trí:

XIII. C P C U CHOÁNG DO NÓNG VÀ SAY Ấ Ứ

NÓNG

•

Sau khi sơ cứu đảm bảo sinh tồn cho nạn

nhân, làm ngưng chảy máu, chống sốc, CCV

nhớ tìm và bảo quản đoạn chi rời cho đúng

cách: rửa bằng nước sạch, quấn trong gạc,

cho vào túi nilon, đặt vào bình đá

XIV.1. Vết thương cắt cụt

XIV. M T S CH N TH NG VÀ TNLĐ Đ C Ộ Ố Ấ ƯƠ Ặ

BI T Ệ

Thời gian phẫu thuật nối ghép tối ưu là

6 giờ kể từ lúc xảy ra tai nạn

Đây là loại đa chấn thương đặc biệt nghiêm

trọng, thường gặp trong các sự cố sập hầm lò,

động đất…Nạn nhân dễ bị sốc, nhiễm độc.

CCV tuân thủ nguyên tắc sơ cứu theo trình tự

A­B­C.

Lưu ý tới chảy máu trong, gãy cột sống, chấn

thương lồng ngực.

XIV.2. Chấn thương dập nát, vùi lấp

XIV. M T S CH N TH NG VÀ TNLĐ Đ C Ộ Ố Ấ ƯƠ Ặ

BI T Ệ

•

Không cố nhét ruột vào bụng.

•

Không rửa trực tiếp vào vết thương.

•

Dùng bát tô úp vào nơi ruột lòi ra và băng lại.

•

Phòng và hạn chế sốc chấn thương.

•

Gọi cấp cứu và đưa nhanh nạn nhân đến y tế.

XIV.3. Vết thương lòi ruột

XIV. M T S CH N TH NG VÀ TNLĐ Đ C Ộ Ố Ấ ƯƠ Ặ

BI T Ệ

•

Không cố rút dị vật ra.

•

Sát trùng quanh vết thương, băng lại và không

ép vết thương.

•

Phòng và hạn chế sốc.

XIV.4. Vết thương có dị vật

XIV. M T S CH N TH NG VÀ TNLĐ Đ C Ộ Ố Ấ ƯƠ Ặ

BI T Ệ

XIV.5. Vết thương nhãn cầu

•

Băng kín cả hai mắt, tránh băng ép.

•

Phòng và hạn chế sốc chấn thương

XIV.6. Vết thương do chó cắn

•

Rửa sạch vết thương bằng nước và xà phòng

•

Băng che ép nhẹ

•

Chú ý: tiêm phòng dại

•

Rửa sạch vết thương bằng nước và xà phòng

•

Sát trùng vết thương bằng cồn iốt hoặc

Bêtađin

•

Băng, cố định chi

•

Tránh cử động nhiều

•

Không trích rạch và hút máu bằng miệng

•

Kiểm tra và đảm bảo A, B, C.

•

Đưa đến y tế càng sớm càng tốt

XIV.7. Vết thương do rắn cắn

XIV. M T S CH N TH NG VÀ TNLĐ Đ C Ộ Ố Ấ ƯƠ Ặ

BI T Ệ

•

Cố lấy ngòi ra khỏi vết thương

•

Rửa sạch vết thương bằng nước và xà phòng

•

Băng che ép nhẹ, chườm lạnh

•

Kiểm tra và đảm bảo A, B, C. Gửi y tế gấp

nếu nạn nhân bị sốc phản vệ

XIV.7. Vết thương do côn trùng chích

XIV. M T S CH N TH NG VÀ TNLĐ Đ C Ộ Ố Ấ ƯƠ Ặ

BI T Ệ

XV. NG C H Ộ ĐỘ

2

S

•

H2S là khí rất độc, nặng hơn không khí

•

Có mùi trứng thối, nhöng …

•

Naïn nhaân chöa kòp nhaän ra H2S vì

ñaõ bò noù “laøm muø” khöùu giaùc.

XV.1. Khái niệm chung

XV. NGỘ ĐỘC H

2

S

XV.2. Bieåu hieän

XV.2.a. Noàng ñoä thaáp



Toån thöông maét, muõi, da.



Ho, meät moûi, buoàn noân

XV.2.b. Noàng ñoä cao



Ñau ñaàu, choùng maët, co giaät



Roái loaïn tim maïch hoâ haáp

XV. NGOÄ ÑOÄC H

2

S

XV.3. Xöû trí



Di dôøi naïn nhaân ñeán nôi

khoâng khí saïch.



Ñaùnh giaù vaø caáp cöùu theo A­

B­C.



Giuùp thôû vôùi Oxygen neáu coù

theå.



Röûa maét vôùi doøng chaûy nöôùc

laïnh.

XV. NGOÄ ÑOÄC H

2

S

Chuù yù:

Chöa tieáp caän naïn nhaân bò

ngoä ñoäc H2S cho ñeán khi naøo

baïn coù phöông tieän baûo hoä

caù nhaân

•

Nạn nhân phải được sơ cứu xong mới được

chuyển đi.

•

Phải vận chuyển nạn nhân nhẹ nhàng.

•

Nạn nhân bị thương nặng…bị choáng không

được vận chuyển, phải gọi xe cấp cứu đến

ngay.

•

Cáng thương: cáng bạt, võng, cánh cửa, ván

gỗ, hoặc có thể dùng chõng tre.

XV.1. Khái niệm chung

XVI. V N CHUY N N N NHÂN Ậ Ể Ạ

•

Không đặt tay vào vết thương.

•

Nạn nhân bị gãy cột sống, chấn thương đầu,

gãy chân, vết thương lồng ngực phải có ít nhất

3 người nhấc lên cáng.

•

Một người đỡ đầu và lưng.

•

Một người nâng thân.

•

Một người nâng chi dưới.

•

(Chi dưới gẫy thì một tay đỡ phần trên, một tay

đỡ phần dưới chỗ gãy).

•

Theo hiệu lệnh 1,2,3 của CCV ở đầu rồi cùng

nhấc lên, rồi cùng đặt lên cáng.

XV.2. Đặt nạn nhân lên cáng

XVI. V N CHUY N N N NHÂN Ậ Ể Ạ

•

Thường nằm thẳng, hai tay buông xuôi, hai

chân duỗi thẳng.

•

Bệnh nhân chảy máu nặng, choáng nằm đầu

thấp.

•

Vết thương sọ não, hàm mặt, bị mê man bất

tỉnh nằm đầu nghiêng sang một bên, đầu kê

gối.

•

Vết thương ở bụng kê ngực hơi cao, hai đùi

gấp nhẹ.

•

Vết thương lồng ngực để nạn nhân nửa nằm

nửa ngồi hoặc kê đầu và vai cao lên.

XV.3. Tư thế nạn nhân nằm trên cáng

XVI. V N CHUY N N N NHÂN Ậ Ể Ạ

•

Hai hoặc bốn người

•

Phải giữ cáng thường xuyên thăng bằng, không

lắc lư cáng.

•

Khi lên dốc người đi trước cầm tay cáng, người

đi sau nâng cáng.

•

Khi xuống dốc người đi trước nâng cáng lên,

người đi sau hạ cáng xuống cho thăng bằng với

người đi trước.

XV.4. Khiêng cáng

XV. V N CHUY N N N NHÂN Ậ Ể Ạ

XV. V N CHUY N N N NHÂN Ậ Ể Ạ

Caùch khôûi ñaàu baêng cuoän

Các cách băng thông d ng ụ

Baêng kín veát thöông thaáu ngöïc

CÁC TÀI LIỆU THAM KHẢO

•

S tay c p c u t i ch trong các c s ổ ấ ứ ạ ỗ ơ ở

s n xu t ả ấ

•

Đi u d ng c b n ề ưỡ ơ ả

•

Các kĩ thu t th c hành thông th ng ậ ự ườ

trong h th ng trung h c y t ệ ố ọ ế

•

Đĩa CD – “First Aid”

•

ABC of Resuscitation

• Emergency Care and Transportation of

the Sick and Injured

•

First Aid

•

Đĩa CD – “First Aid”

•

“First Aid”

B y t năm 2001 ộ ế

Nhà xu t b n y h c 1995 ấ ả ọ

Nhà xu t b n y h c 1998 ấ ả ọ

St.John Ambulance USA

T.R.Evans U.K

H i hàn lâm ch n th ng ộ ấ ươ

ch nh hình USA ỉ

A.E.A

Schlumberger

V.M.Buyanov – NXB

Maxcova

CAÛM ÔN

CHÚC CÁC B N NHI U S C KHO VÀ Ạ Ề Ứ Ẻ

LAO Đ NG AN TOÀN Ộ