Tổng hợp các công thức sinh học 12 về nhiễm sắc thể

CÔNG THỨC SINH HỌC

CÔNG THỨC SINH HỌC

Số lượng NST đơn mới cung cấp cho nguyên phân.

- Nguyên liệu cung cấp tương đương:  (2k – 1)2n   

k là số đợt nguyên phân liên tiếp của một tế bào,

2n là bộ NST lưỡng bội của loài.

- Nguyên liệu cung cấp tạo nên các NST đơn có nguyên liệu mới hoàn toàn:

(2k – 2)2n

Số lượng thoi tơ vô sắc được hình thành (hoặc bị phá huỷ) để tạo ra các tế bào

con sau k đợt nguyên phân: (2k – 1)                

Số lượng NST đơn môi trường cung cấp cho 2k tế bào sinh tinh hoặc sinh trứng

qua giảm phân để tạo ra tinh trùng hoặc trứng:  2k.2n           

Số lượng thoi tơ vô sắc hình thành (hoặc phá huỷ) để cho 2k tế bào sinh dục thực

hiện giảm phân:2k.3                 

Số tinh trùng hình thành khi kết thúc giảm phân của 2k tế bào sinh tinh trùng:  2k.4        

Số lượng trứng hình thành khi kết thúc giảm phân của 2k tế bào sinh trứng là:  2k       

Số loại trứng (hoặc số loại tinh trùng) tạo ra khác nhau về nguồn gốc NST:  2n 

(n là số cặp NST)  

Số cách sắp xếp NST ở kỳ giữa I của giảm phân:

   Có 1 cặp NST → có 1 cách sắp xếp

   Có 2 cặp NST → có 2 cách sắp xếp

   Có 3 cặp NST → có 4 cách sắp xếp             

   Vậy nếu có n cặp NST sẽ có  2n/2 cách sắp xếp NST ở kì giữa

Số loại giao tử tạo ra khi có trao đổi đoạn.

- Trường hợp 1: loài có n cặp NST mà mỗi cặp NST có cấu trúc khác nhau

trong đó có k cặp NST mà mỗi cặp có trao đổi đoạn tại một điểm với điều kiện n>k:

   Số loại giao tử = 2n + k                        (10)

- Trường hợp 2: Loài có n cặp NST, có Q cặp NST mà mỗi cặp có 2 trao đổi đoạn

không xảy ra cùng lúc với n > Q:

   Số loại giao tử = 2n.3Q                        (11)

- Trường hợp 3: loài có n cặp NST, có m cặp NST mà mỗi cặp có 2 trao đổi đoạn

không cùng lúc và 2 trao đổi đoạn cùng lúc:

   Số loại giao tử: 2n + 2m                         (12)

Số loại giao tử thực tế được tạo ra từ một tế bào sinh tinh hoặc một tế bào sinh trứng:

- Từ một tế bào sinh tinh trùng:

+ Không có trao đổi đoạn: 2 loại tinh trùng trong tổng số 2n loại      

+ Có trao đổi đoạn 1 chỗ trên k cặp NST của loài: có 4 loại

tinh trùng trong tổng số 2n + kloại                                                                                                 

+Có trao đổi đoạn 2 chỗ không cùng lúc trên Q cặp NST của loài: có

4 loại tinh trùng trong tổng số nn.3Q                                                                                             

+ Có trao đổi đoạn 2 chỗ cùng lúc và 2 chỗ không cùng lúc:

có 4 loại tinh trùng trong tổng số 2n + 2m                                                                                                   

- Từ một tế bào sinh trứng: Thực tế chỉ tạo ra một loại trứng trong tổng số loại

trứng được hình thành trong mỗi trường hợp:1/2n, 1/2n+k, 1/23.3Q, ½ n+2m,                        

Số lượng tế bào con đơn bội được tạo ra sau giảm phân.

- Ở tế bào sinh tinh và sinh trứng, mỗi tế bào sau khi kết thúc giảm phân tạo

được 4 tế bào đơn bội. Vậy nếu có 2k tế bào bước vào giảm phân thì ở động vật

sẽ tạo ra:

   2k x 4 tế bào đơn bội                                            

- Ở thực vật mỗi tế bào sinh hạt phấn, khi kết thúc giảm phân tạo ra được 4

tế bào đơn bội, mỗi tế bào này tiếp tục nguyên phân 2 lần chỉ tạo nên 3 tế bào

đơn bội, hình thành nên hạt phấn chín. Vậy số lượng tế bào đơn bội tạo ra từ

2k tế bào thành hạt phấn bằng:   2k x 4 x 3 = 2k x 12                                                   

   Đối với tế bào sinh noãn cầu, mỗi tế bào sau khi kết thúc giảm phân tạo ra 4

tế bào đơn bội trong đó có một tế bào kích thước lớn lại tiếp tục nguyên phân liên

tiếp 3 đợt vừa để tạo ra 8 tế bào con đơn bội, trong đó có 1 tế bào trứng chín.

Vậy nếu có 2k tế bào sinh noãn khi kết thúc quá trình tạo giao tử sẽ tạo được một

số lượng tế bào đơn bội bằng:   2k x 3 + 2k x 8 = 2k x 11