Xung đột và cơ chế xung đột

Có thể nói, đề cập đến xung đột là đề cập tới mâu thuẫn dẫn tới tranh giành, cạnh tranh và cao hơn nữa là chiến tranh giữa các bên. Xung đột ở cấp độ thấp, nhỏ lẻ thường là xung đột về nguồn nước, tài nguyên, biên giới, kinh tế - thương mại. Xung đột ở mức độ cao hơn là cạnh tranh quyết liệt dẫn tới chiến tranh. Chiến tranh do xung đột gây ra cũng có những dạng thức (chiến tranh lạnh hoặc chiến tranh nóng) và cấp độ khác nhau. Thế kỷ XX đã chứng kiến cuộc Chiến tranh lạnh kéo dài bảy thập niên giữa một bên là Liên Xô và bên kia là Mỹ đứng đầu, mà phái sinh của nó là cuộc chạy đua vũ trang vô cùng gay gắt, quyết liệt, tốn kém, làm hao tổn sức lực, trí tuệ và tổn thương nghiêm trọng cho cả hai bên. Chiến tranh lạnh chỉ kết thúc khi Liên Xô tan rã và Mỹ bị tổn thất nặng nề cả về nhân lực lẫn kinh tế. Nhiều nhà phân tích cho rằng, dường như thế giới hiện đang thấp thoáng xuất hiện một cuộc “Chiến tranh lạnh mới” giữa các nước lớn. Cuộc Chiến tranh lạnh kiểu mới này không căng thẳng, khốc liệt như trước, không phân tuyến,  chia phe, nhưng việc chạy đua sản xuất các loại vũ khí, bao gồm tên lửa, máy bay, tàu chiến thế hệ mới... liên tục gia tăng, kèm theo đó là cuộc chiến thương mại đang diễn ra ở mức độ hết sức quyết liệt, mang lại nhiều hệ lụy đối với an ninh - chính trị và kinh tế thế giới.

Bàn về chiến tranh nóng do xung đột gây nên, trước hết phải kể đến hai cuộc Chiến tranh thế giới thứ nhất và Chiến tranh thế giới thứ hai trong thế kỷ XX. Những tổn thất về người, vật chất và sức tàn phá về tinh thần do hai cuộc chiến tranh này gây ra đã vượt xa tất cả những gì mà loài người phải gánh chịu trong toàn bộ chiều dài lịch sử.