Bài 1 + 2.

* Bài học đường đời đầu tiên :

- Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua.

Tác dụng : Cho ta thấy được độ cứng và sắc nhọn, khỏe của đôi càng Dế Mèn → Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.

Hai cái răng đen nhánh lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp như hai lưỡi liềm máy làm việc.

Tác dụng : Cho ta thấy được độ tợn của Dế Mèn → Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.

- Cái chàng Dế Choắt, người gầy gò và dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện.

Tác dụng : Cho ta thấy Dế Choắt rất yếu đuối → Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.

- Đã thanh niên rồi mà cánh chỉ ngắn củn đến giữa lưng, hở cả mạng sườn như người cởi trần mặc áo gi - lê.

Tác dụng : Cho ta thấy Dế Choắt rất xấu xí → Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.

- Đến khi đã định thần lại, chị mới trợn tròn mắt, giương cánh lên, như sắp đánh nhau.

Tác dụng : Cho ta biết lúc đó, Chị Cốc rất tức giận và sẵn sàng cho một cuộc đánh nhau → Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.

- Mỏ Cốc như cái dùi sắt, chọc xuyên cả đất.

Tác dụng : Cho ta thấy mỏ chị Cốc rất sắc nhọn đến nỗi có thể chọc xuyên qua cả đất → Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.

* Sông nước Cà Mau:

- Càng đổ dần về hướng mũi Cà Mau thì kênh rạch càng bủa giăng chi chít như mạng nhện.

Tác dụng : Cho ta thấy ở Cà Mau kênh rạch dày đặc, rất nhiều → Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.

- Chẳng hạn như gọi rạch Mái Giầm, vì hai bên bờ rạch mọc toàn những cây mái giầm cọng tròn xốp nhẹ, trên chỉ xòa ra độc một cái lá xanh hình chiếc bơi chéo nhỏ; gọi là kênh Bọ Mắt vì ở đó tụ tập không biết cơ man nào là bọ mắt, đen như hạt vừng, chúng cứ bay theo thuyền từng bầy như những đám mây nhỏ.... rất ngon

Tác dụng : Cho ta biết lý do đặt tên những kênh rạch ở Cà Mau → Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.

- Dòng sông Năm Căn mênh mông, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác, cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống giữa những đầu sóng trắng.

Tác dụng : Cho ta biết con sông rất hùng vĩ, trù phú → Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.

- Thuyền xuôi giữa dòng con sống rộng hơn ngàn thước, trông hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận.

Tác dụng : Cho ta thấy con sông rất rộng cùng rừng đước rất cao  → Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.

- Vẫn là cái quang cảnh quen thuộc của một xóm chợ vùng rừng cận biển .... thuyền buôn dập dềnh trên sóng.

Tác dụng : Cho ta thấy quang cảnh của vùng Cà Mau sông nước này có quang cảnh rất giống với các khu chợ nổi khác → Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.

- Những bến vận than củi nổi tiếng nhất của miền Nam ....... mà không cần phải bước ra khỏi thuyền.

Tác dụng : Cho ta thấy ở đây rất nhộn nhịp và rất thuận lợi → Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.

* Vượt thác :

- Thuyền rẽ sóng lướt bon bon như đang nhớ núi rừng phải lướt cho nhanh để về cho kịp.

Tác dụng : Cho ta thấy thuyền đi rất nhanh → Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.

- Núi cao như đột ngột hiện ra chắn ngang trước mặt.

Tác dụng : Cho ta thấy núi rất cao và nó ở chỗ khuất nên khi dượng Hương Thư đi đến mới nói là đột ngột hiện ra → Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.

- Những động tác thả sào, rút sào rập ràng nhanh như cắt.

Tác dụng : Cho ta thấy các động tác thực hiện rất nhanh, khéo léo → Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.

- Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của Trương Sơn oai linh hùng vĩ.

Tác dụng : Cho ta thấy Dượng Hương Thư rất khỏe, cương tráng, lực lưỡng → Tăng sưc gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.

- Dọc sườn núi, những cây to mọc giữa những bụi lúp xúp nom xa như những cụ già vung tay hô đám con cháu tiến về phía trước.

Tác dụng : Cho ta thấy những cây to mọc giữa những bụi thấp ấy rất đặc biệt là nó có dáng giống những cụ già → Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.