I. PHẦN ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)
Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu:
Ở đời, chết vì thuốc độc, muôn người họa mới phải một người, chứ chết vì ăn không ngồi rồi thì thật nhiều. Cái độc ăn không ngồi rồi rất thảm, rất hại. Nay ta hãy đem một vài sự đáng sợ để thí dụ mà nghe.
Xe đi trên mặt đất, đi chỗ gập ghềnh, thường được chắc chắn hơn chỗ phẳng phiu. Thuyền đi trên mặt nước, đi chỗ ghềnh thác, thường được vững vàng hơn đi giữa lòng sông. Tại sao vậy? Tại vì, biết là khó khăn mà giữ gìn thì được yên, cho là dễ dàng, mà khinh thường thì phải hỏng (bại vong)
[...] Những lúc thư nhàn, thử nghĩ mà coi. Vì đâu mà chí khí ta phải suy kém? Vì đâu mà công việc ta phải hư hỏng? Vì đâu mà uổng mất một đời rồi cùng nát với cỏ cây? Vì đâu mà hóa ra hôn mê, không biết quay đầu lại, rồi lại đeo thêm cái tiếng xấu về sau? Vì đâu thành chểnh mảng không biết lo xa rồi đến nỗi mắc vào tội vạ? Ấy rút lại mấy điều là chỉ bởi ăn không ngồi rồi mà ra cả.
Sự ăn không ngồi rồi quả là cái cửa của những điều ác. Cửa ấy người giỏi vào đến lúc ra thì dở; người tỉnh vào, đến lúc ra thì mê; người cương trực vào, đến lúc ra thì thành liệt nhược; người thanh khiết vào, đến lúc ra thì thành ô uế; sự ăn không ngồi rồi hại thân, hại nhà, hại nước, nghĩ chẳng đáng sợ lắm ru!
(Dẫn theo Bài tập Ngữ văn 11, Tập một, NXB Giáo dục, 2017, trang 94)
Câu 1. Xác định các thao tác lập luận được sử dụng trong đoạn trích. Trong đó, thao tác nào là thao tác chính? (0,5 điểm)
Câu 2. Chỉ ra và phân tích hiệu quả của 01 biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn văn: Vì đâu mà chí khí ta phải suy kém? Vì đâu mà công việc ta phải hư hỏng? Vì đâu mà uổng mất một đời rồi cùng nát với cỏ cây? Vì đâu mà hóa ra hôn mê, không biết quay đầu lại, rồi lại đeo thêm cái tiếng xấu về sau? Vì đâu thành chểnh mảng không biết lo xa rồi đến nỗi mắc vào tội vạ? Ấy rút lại mấy điều là chỉ bởi ăn không ngồi rồi mà ra cả. (1,0 điểm)
Câu 3. Lí giải tại sao tác giả lại cho rằng: Sự ăn không ngồi rồi quả là cái cửa của những điều ác? (1,0 điểm)
Câu 4. Hãy khái quát nội dung của đoạn trích trong 01 câu văn. (0,5 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm)
Viết 01 đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về hiện tượng ăn không ngồi rồi trong xã hội hiện nay.
