Hai bài thơ "Tức cảnh Pác Bó" và "Ngắm trăng" của Hồ Chí Minh được sáng tác trong những hoàn cảnh khác nhau. Trong những ngày sống và làm việc rất gian khổ tại hang Cốc Bó thuộc bản Pác Bó, xã Trường Hà, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng (khi Người mới về nước – năm 1941), Người đã sáng tác bài Tức cảnh Pác Bó. Còn bài Ngắm trăng(Vọng nguyệt) được viết khi Người bị giam trong nhà tù của chính quyền Tưởng Giới Thạch (Trung Quốc) những năm 1942 – 1943. Đề tài của hai bài thơ cũng khác nhau. Nhưng hai bài thơ có những nét giống nhau về nội dung là đều toát lên tinh thần lạc quan, phong thái ung dung và tình yêu thiên nhiên sâu sắc của người chiến sĩ – thi sĩ Hồ Chí Minh và hình thức nghệ thuật đcsử dụng thành công thể thơ tứ tuyệt – tuy một bài là chữ Hán, một bài tiếng Việt – bút pháp giản dị, tự nhiên mà hàm súc
Qua 2 bài thơ "Ngắm Trăng " và "Tức cảnh Pác Bó " , ta đã có thể thấy được chất chiến sĩ cùng như thi sỉ ở HCM. Bác , cho dù là ở đâu , dù là đang ở trong cảnh tù , hay là ở nơi miền núi hoang sơ thiếu thốn thì đều có thể làm thơ , đấy chính là chất thi sĩ . Còn chất chiến sĩ , Bác cho dù là đang bị giâm cầm , nhưng lòng vẫn luôn hướng về tổ quốc , cho dù là ở cái nơi thiếu thốn và hoang sơ như núi rừng , nhưng vì yêu nước , vì hoạt động cách mạng cao cả .
