Nội dung chính:
- Hình ảnh người dân phu: đông đúc, khẩn trương, thảm hại nhưng vẫn không ngừng nỗ lực, cố gắng ><sức nước:mưa tầm tã trút xuống, nước dưới sông cuồn cuộn bốc lên. à Cuộc chiến khốc liệt giữa con người và tự nhiên. Những con người chăm chỉ, lam lũ mà cũng đầy kiên cường, bền bỉ nhưng vẫn phải bất lực, phải chịu kém thế trước thiên nhiên.
-Đối lập với cảnh ngoài đê ,cảnh trong đình được miêu tả khá tỉ mỉ, bằng nhiều chi tiết mà hình ảnh trung tâm là viên quan phụ mẫu:
+ Địa điểm: đình cao, rất vững chãi, đê vỡ cũng không việc gì -- khác biệt hoàn toàn với địa điểm lầy lội của những người dân phu.
+ Quang cảnh: tĩnh mịch, trang nghiêm, nhàn nhã, đường bệ, nguy nga ><đối lập hoàn toàn với quang cảnh hộ đe.
+ Quan phụ mẫu có dáng ngồi oại vệ, đường bệ; cử chỉ, cách nói năng hách dịch, độc đoán của quan với đám nha lại và tay sai.
+ Cảnh đánh tổ tôm lúc mau, lúc khoan, ung dung, êm ái, khi cười, khi nói, vui vẻ, dịu dàng.
Viên quan phụ mẫu ham mê tổ tôm, không quan tâm gì đến nhiệm vụ hộ đê của mình.
- Thái độ trước việc đê vỡ:
+ Bọn nha lại, thầy đề: lo sợ nhưng không dám làm trái lệnh quan à vẫn còn có lương tâm, trách nhiệm nhưng lại hèn nhát, không dám làm trái ý quan.
+ Quan phủ: chỉ quan tâm đến ván bài; đổ trách nhiệm cho cấp dưới, cho dân
Đúng là sống chết mặc bay, sự sống chết của nhân dân không bằng một ván bài đen đỏ của quan.
Phép đối lập, tương phản làm cho câu chuyện càng đọc càng hấp dẫn. Tâm lí, tính cách của nhân vật càng thêm rõ nét.