* Giới thiệu vài nét về tác giả, tác phẩm, đoạn trích.
* Cảm nhận về đoạn trích Trao duyên:
Trong Trao duyên, Nguyễn Du đã miêu tả rất thành công diễn biến tâm trạng của nhân vật Thúy Kiều qua hai cảnh: Thúy Kiều nhờ Thúy Vân trả nghĩa chàng Kim (mười tám câu thơ đầu) và Thúy Kiều sau khi trao duyên cho em (mười sáu câu thơ sau).
Mười tám dòng thơ đầu là lời đối thoại của Thúy Kiều với Thúy Vân. Từ lúc ướm hỏi đến khi trao duyên, trao kỉ vật, mỗi lời nói Kiều không giấu được nỗi đau đớn, tiếc nuối, xót xa cho mối tình đầu đẹp đẽ nhưng chóng tàn.
Mười sáu dòng thơ sau, về hình thức vẫn là lời đối thoại với Thúy Vân nhưng càng lúc Kiều càng quên đi sự có mặt của em gái. Mỗi lời nàng thốt ra đầy đau đớn, tuyệt vọng. Đáng thương nhất là Kiều đã tự nhận hết mọi tội lỗi về mình, cho rằng mình đã phụ bạc người yêu.
Học sinh phân tích diễn biến tâm trạng của Thúy Kiều trong hai cảnh để thấy được vẻ đẹp nhân cách Thuý Kiều thể hiện qua nỗi đau đớn khi duyên tình tan vỡ và sự hi sinh đến quên mình vì hạnh phúc của người thân.
* Bình luận các ý kiến:
- Hai ý kiến đều hướng đến nhận xét về tình yêu Thúy Kiều dành cho Kim Trọng. Ý kiến thứ nhất chỉ nhìn vào sự việc (Kiều dứt tình trao duyên cho Thúy Vân, phụ bạc chàng Kim) trong khi đó ý kiến thứ hai lại nhìn được bản chất của sự việc (việc trao duyên cho Thúy Vân là biểu hiện của tình yêu sâu đậm). Rõ ràng, ý kiến thứ nhất không xác đáng, vì chưa đi vào bản chất của sự việc, không nhìn sự việc ở chiều sâu của nó mà chỉ đánh giá ở bề nổi của vấn đề. Ý kiến này cần bác bỏ.
- Ngược lại, ý kiến thứ hai đã nhìn thấu được động cơ của hành động trao duyên. Ngay cả khi đã quyết định bán mình chuộc cha, nếu là người bạc tình, Thúy Kiều chẳng cần phải trao duyên cho em. Nhưng không, Kiều không chỉ vẹn hiếu mà còn vẹn tình, nàng còn nghĩ cho người yêu của mình – là chàng Kim – sẽ ra sao khi không còn nàng ở bên nữa. Bởi nghĩ cho người mình yêu nên Kiều mới quyết định trao duyên và trao duyên trong đau đớn, đến độ khóc ngất đi (đoạn cuối của Trao duyên) vì nghĩ mình là người phụ bạc. Nếu không tha thiết với tình yêu, không thực lòng yêu Kim Trọng, không khi nào Thúy Kiều phải đau đớn, xót xa, nuối tiếc… và một lòng nghĩ cho người mình yêu như thế. Ý kiến thứ hai không chỉ chính xác mà còn bày tỏ được sự thấu hiểu, đồng cảm với nhân vật – cũng chính là đồng tình với suy nghĩ, tình cảm Nguyễn Du dành cho Thúy Kiều.
