Khi đồng tiền không còn là nỗi lo, gánh nặng, người ta bắt đầu quan tâm hơn về các loại hình giải trí nhằm thư giãn, bồi đắp tinh thần. Nếu trước kia chỉ là ăn no, mặc ấm thì giờ đây, trong xã hội hiện đại, con người hướng tới ăn ngon, mặc đẹp, thưởng thức và hưởng thụ. Và một trong những món ăn không thể thiếu cho tâm hồn là âm nhạc. Tuy nhiên, âm nhạc khác với các cách giải trí khác ở chỗ, ai cũng có thể yêu, ai cũng có thể rung cảm bất kể tầng lớp, độ tuổi. m nhạc gắn liền với cuộc sống, tô điểm cho cuộc sống. Cả một đời người có khi chỉ vỏn vẹn trong một bản nhạc.
Âm nhạc là những thanh âm đơn sắc, kết hợp với nhau tạo thành giai điệu trầm bổng, có nhịp điệu, có cao trào, có sâu lắng. m nhạc có thể không đi kèm lời, có thể được phổ thêm lời bài hát nhằm tạo ra ý nghĩa, nội dung thông điệp mà tác giả muốn truyền tải. Có nhiều thể loại âm nhạc như nhạc giao hưởng, nhạc cổ điển, nhạc trữ tình, nhạc hiện đại,... Chủ yếu âm nhạc được tạo nên bởi những loại nhạc cụ như đàn piano, đàn guitar, sáo, trống,... Mỗi một thể loại, mỗi một giai đoạn lịch sử, âm nhạc lại mang một bản sắc riêng. Người ta đặt tên cho âm nhạc để phân biệt chúng với nhau. Xuất hiện từ thời tiền sử, dựa trên những khu khảo cổ thời kì đồ đá, những nhà khoa học phát hiện ra sáo được khắc từ xương người. Tới thời Ai Cập cổ đại, âm nhạc được khắc lên tường, trong những vách tường của Kim Tự Tháp, đồng thời, những bằng chứng về bộ dụng cụ gõ, đàn lia, ... cũng đã khẳng định sự xuất hiện lâu đời của âm nhạc. Là một bộ phận không thể thiếu của cuộc sống, âm nhạc phản ánh thực tế đời sống một cách trực tiếp và chính xác. Trong âm nhạc, ta tìm thấy những xúc cảm chân thực và đời thường, tình yêu nam nữ nhớ nhung, mặn nồng, tình cha tình mẹ thiêng liêng, cao cả, niềm vui mừng khi vụ mùa bội thu, niềm tự hào về con người, đất nước, sự buồn thương với nỗi đau nước nhà,... Tất cả các phương diện cuộc sống đều được đưa vào âm nhạc với ca từ phù hợp, thể hiện lối tư duy cũng như trình độ phát triển của dân tộc, đất nước đó.
Âm nhạc phản ánh một cách khách quan mong ước, tâm trạng, cảm xúc của con người. Những bản nhạc nổi tiếng, được yêu thích của mỗi nền văn hóa, mỗi quốc gia phần lớn mang âm hưởng và nội dung giống với mong muốn của đại đa số nhân dân. Giai điệu dễ nhớ, âm nhạc thể hiện mong ước của nhân dân qua những bản anh hùng ca, nói nên nỗi niềm yêu thương qua những bản tình ca lãng mạn. Với nhu cầu âm nhạc lớn, đáp ứng mọi độ tuổi, mọi tầng lớp, âm nhạc là kênh giao tiếp giữa người và người. Ở Việt Nam, những em thiếu nhi thường thích nghe những bản nhạc vui nhộn, tươi sáng, những bài hát dễ thuộc, dễ nghe. Qua đó, các bé có thể bước đầu tiếp nhận những bài học nhân cách, lời hay ý đẹp. Lớn hơn một chút, những thanh thiếu niên có sở thích nghe những bài hát bộc lộ rõ nét về tính cách cá nhân. Dựa vào thể loại nhạc yêu thích có thể phần nào đánh giá con người, người ưa thích nhạc nhẹ thường có phong thái bình tĩnh, người thích nghe các thể loại sôi động thường hướng ngoại, hoạt náo,... Người lớn tuổi thích nghe những ca khúc trữ tình, những bài hát Cách mạng hào hùng để tưởng nhớ về một thời xa xưa,... Như vậy, âm nhạc vô hình nhưng lại bao quát những sự vật, sự việc có thật, đồng thời thỏa mãn nhu cầu thức ăn tâm hồn cho con người.
Với khả năng tác động vào tâm lý và tư tưởng con người, âm nhạc có khả năng tác động tới tâm lý con người, chính vì vậy, âm nhạc được coi là một cách trị bệnh hoặc tăng cường phát triển trí tuệ. Đứa trẻ trong bụng mẹ được cho nghe nhạc giao hưởng vì nghiên cứu chỉ ra rằng, nếu người mẹ nghe nhạc và thư giãn, con sẽ thông minh hơn. Cho trẻ con học đàn, đặc biệt là đàn piano giúp phát triển đồng đều não bộ hai bên, rèn luyện tính kiên trì, nhẫn nại. Từ những năm 1940, âm nhạc được đưa vào y học, trở thành một biện pháp trị liệu nhằm cải thiện kỹ năng giao tiếp của bệnh nhân tại Mỹ, số liệu thống kê cho thấy 35% bệnh nhân tại quốc gia này đang được trị liệu bằng phương pháp âm nhạc. Có tác dụng tuần hoàn máu, xoa dịu tâm trạng và giảm stress, âm nhạc đang ngày càng được áp dụng phổ biến vào y học, giúp con người giảm lo âu, căng thẳng mệt mỏi, mở rộng thế giới quan và phục hồi những tổn thương tinh thần hiệu quả.
Âm nhạc là một ngoại hình nghệ thuật phi ngôn ngữ. Dù bài hát đó có được sáng tác ở thời đại nào, quốc gia nào, ngôn ngữ nào, nhưng giai điệu mới là yếu tố quyết định, những người có cùng gu âm nhạc có thể vượt qua rào cản ngôn ngữ để tiến tới đồng cảm. Một bài hát hay được yêu thích toàn thế giới, chưa chắc tất cả những người nghe đều có thể hiểu trọn vẹn ý nghĩa của ca từ, nhưng, giữa họ có một sợi dây cảm xúc vô hình, khiến họ nhìn thấy mình trong bài hát, yêu thích và thuộc lòng bài hát đó. "Khi ngôn ngữ bất lực, âm nhạc lên tiếng", âm nhạc chính là ngôn ngữ toàn cầu mà ai cũng có thể nghe, có thể cảm nhận. Giai điệu vui tươi khiến ai cũng muốn nhún nhảy, âm thanh da diết khiến con người như trầm tĩnh, lắng đọng,... Cái hay của nghệ thuật là ở chỗ, không cần nói nên lời, người ta cũng có thể hiểu được thông điệp gửi gắm.
Cũng giống như mĩ thuật, âm nhạc phản ánh văn hóa, lịch sử của một quốc gia, một dân tộc. Nếu ở các nước phương Tây, nhạc cụ chủ yếu được sử dụng là kèn đồng, trống, guitar, piano và các nhạc cụ được làm tỉ mỉ, công phu, phản ánh ngành công nghiệp đúc đồng phát triển rất sớm, âm nhạc mang giai điệu rành mạch, dứt khoát thể hiện lối tư duy thẳng thắn, nhanh gọn. Trong khi đó, các nước phương Đông sử dụng những vật liệu rất thô sơ để làm nhạc cụ như ống tre, trúc, lá,..., giai điệu âm nhạc thương da diết với những âm luyến láy. Đó là nét đẹp văn hóa của nền văn minh lúa nước với những cảnh sắc thôn quê yên bình, thư thái, cuộc sống gắn bó với thiên nhiên, mang tính cộng đồng cao. Chính vì thế, âm nhạc là một phần không thể thiếu trong các lễ hội, mang đến không khí hứng khởi đặc trưng của từng vùng miền, khuấy động quần chúng và tăng thêm phần rộn ràng cho sự kiện.
Với những ưu điểm tích cực đó, âm nhạc được cho là gắn liền với cuộc sống con người. Tuy nhiên, chính vì có sức ảnh hưởng tới định hình tư tưởng và tâm lý, lợi dụng khía cạnh đó, âm nhạc đã và đang trở thành công cụ để tiêm nhiễm tư duy kém lành mạnh vào một bộ phận công dân, đặc biệt là giới trẻ... Những bài hát mang ca từ không phù hợp hoặc tác động xấu tới nhận thức con người, những bài hát không phù hợp với độ tuổi hoặc nội dung vô bổ, cổ súy cho những hành động trái với luân thường đạo lý đang được lan truyền và gây ảnh hưởng xấu tới cộng đồng. Các bậc phụ huynh cần để tâm tới con em, lựa chọn và định hướng những loại âm nhạc phù hợp, hỗ trợ phát triển trí tuệ toàn diện, cảm thụ âm nhạc thực thụ, đồng thời lưu ý sở thích âm nhạc của con em mình để thấu hiểu tính cách của trẻ.
Âm nhạc và cuộc sống song hành, gắn liền với nhau. Có cuộc sống, âm nhạc mới được hình thành, phát triển, và có âm nhạc, cuộc sống mới thêm đa dạng, phong phú. Cá nhân mỗi người đều có một sở thích, một gu âm nhạc riêng, hãy bồi dưỡng cho tâm hồn phong phú bằng những bản nhạc ý nghĩa, hãy chọn lọc những bản nhạc hay và có giá trị để tăng khả năng nhận thức của bản thân, Có như vậy, âm nhạc mới làm tròn vai trò của mình trong việc tô điểm cuộc đời.
Posts by LINHKHAO
