Trong không khi vui tươi, phấn khởi của thời kỳ miền Bắc xây dựng chủ nghĩa xã hội, khắp nơi mọi người ra sức lao động hăng say, không quản mệt nhọc. Hòa chung với không khí đó, các nhà văn nhà thơ đã viết lên những lời ca ngợi vẻ đẹp của con người lao động. Trong đó không thể không kể tới "Đoàn thuyền đánh cá" của Huy Cận
Mở đầu bài thơ là hình ảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi:
“Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.”
Không gian được miêu tả trong lúc hoàng hôn, mặt trời từ từ lặn sâu xuống lòng biển được tác giả ví như “ hòn lửa”. Hình ảnh so sánh này như hiện ra trước mặt người đọc một không gian đỏ rực huy hoàng và tráng lệ. Nhưng không gian đẹp đẽ ấy cũng chỉ diễn ra trong chốc lát rồi nhường chỗ màn đêm đến. “Sóng cài then, đêm sập cửa” được sử dụng phép nhân hóa đã thể hiện sự dứt khoát của vũ trụ lúc chuyển giao. Sau một ngày làm việc vất vả, vũ trụ đã đi vào nghỉ ngơi, thư giãn, con người thì lại bắt tay vào lao động. Sự đối lập giữa thiên nhiên và con người tạo nên một không gian lộng lẫy, gợi bao cảm xúc cho bạn đọc.
“Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi” nhằm nhấn mạnh đây không phải là lần đầu đoàn thuyền đi biển mà công việc đó được lặp đi lặp lại một cách đều đặn, thường xuyên. Đánh cá trên biển đã trở thành công việc lao động hàng ngày của ngư dân. Họ ra đi với niềm phấn khởi, hân hoan, khí thế khẩn trương trong lao động. Tinh thần đó được thể hiện qua câu hát khỏe khoắn, lời hát của họ như hòa vào trong gió, thổi căng buồm đẩy con thuyền tiến thẳng ra khơi.
Ở khổ thơ tiếp theo, tác giả miêu tả nổi bật về nét đẹp của người dân làng chài :
“Hát rằng cá bạc biển đông lặng
Cá thu biển đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng
Đến dệt lưới ta đoàn cá ơi”
Những người con của biển cả đã cất lên tiếng hát, thể hiện được tâm hồn lạc quan và khí thế khẩn trương mà còn nói lên niềm mong ước của con người. Đi đánh cá từ ngàn đời này may rủi là chuyện thường tình nhưng họ luôn ước mong về trời yên biển lặng, gặp được luồng cá để đánh bắt được nhiều. mang nhiều của cải về cho đất nước. Giọng điệu lời thơ như như ngân vang khắp đất trời giúp chúng ta cảm nhận rõ nét về con người lao động trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc.
Như vậy, Huy Cận đã vẽ lên trước mắt chúng ta khung cảnh biển cả và con người. Qua đó ngợi ca vẻ đẹp của con người lao động trong thời kì mới.