Lưu ý là quy tắc hoá trị chỉ áp dụng tính hoá trị nguyên tố trong hợp chất có 2 nguyên tố. Từ 3 trở lên thì cần dùng quy tắc bát tử hoặc VB để vẽ CTCT hợp chất.

Một số dạng bài: 

- Dạng (1):

Tính hoá trị của S trong $H_2S$, $SO_2$, $SO_3$?

- Dạng (2):

1. Tính hoá trị của Cl trong $HCl$, $HClO_2$, $HClO_3$, $HClO_4$? 

2. Tính hoá trị của P trong $PH_3$, $H_3PO_4$, $H_3PO_3$, $H_3PO_2$ 

- Dạng (3), (4): 

1. Một hợp chất gồm 1 nguyên tử Cu, 1 nguyên tử S và 4 nguyên tử X. Biết hợp chất có PTK 160 đvC. Xác định tên X? (Đáp án: oxi)

2. Một hợp chất T gồm 2 nguyên tử M và 3 nguyên tử O, có $\%M=52,94\%$. Cho biết M có phản ứng với các chất sau không: $O_2$, $Cl_2$, $MgCl_2$, $NaOH$? (Đáp án: M là Al)

3. Hợp chất X có 5 nguyên tử, tạo bởi hai nguyên tố Fe và O. Biết $\%O=30\%$. Tìm CTHH của X? (Đáp án: $Fe_2O_3$)

4. Một hợp chất gồm 1 nguyên tử Na, 1 nguyên tử M và 3 nguyên tử O. $\%O=56,47\%$. Tìm M? (Đáp án: N) 

5. Khi đốt cháy cacbon không hoàn toàn thu được 2 sản phẩm khí X, Y chứa 1 nguyên tử cacbon. Trong X có $\%O=57,14\%$. Trong Y có $\%C=27,27\%$. Nếu sục hỗn hợp khí gồm X, Y qua dd NaOH thì khí nào tham gia phản ứng? (Đáp án: Y) 

6. Nhiệt phân quặng pirit (thành phần chính là $FeS_2$) thu được một oxit sắt có $\%Fe=70\%$ và một chất khí X chứa lưu huỳnh. Biết trong X có 2 nguyên tố S, O và $\%S=50\%$. Tìm CTHH oxit sắt và X? (Đáp án: $Fe_2O_3$ và $SO_2$)

(1) P2O5

Gọi: hóa trị của P là x

       hóa trị của O là y

Ta có:

x.2= y.5 (Theo quy tắc hóa trị)

Để 2 vế bằng nhau thì: x=5; y= 2

Vậy: Hóa trị của P= 5

(2) NO

Gọi: x là hóa trị của N

       y là hóa trị của O

Ta có: 

x.1= y.1 (Vì chỉ số dưới chân của cả 2 nguyên tố bằng nhau => x=y)

Mà hóa trị của O = 2

Ta có:

x.1= 2.1

=> x= 2

Vậy: Hóa trị của N= 2

NO2

Gọi: x là hóa trị của N

       y là hóa trị của O

Ta có:

x.1= y.2

Mà hóa trị của O = 2

=> x.1= 2.2

=> x= 4

Vậy hóa trị của N= 4

(3) CTTQ: MO3

%mO= 100-40= 60%

Ta có:
%M/M = %O/O

= 40/M = 60/16.3   (3 nguyên tử Oxi)

=> M= 32

Vậy: M là S (lưu huỳnh) => CTHH: SO3

(4) CTTQ: X2O

%mX= 100-25,8= 74,2%

ta có:

%X/X = %O/O

= 74,2/X.2 = 25,8/16      (2 nguyên tố X)

=> X= 23

Vậy: X là Na (Natri)