- Hiểu theo nghĩa đen thì " tức nước " là trạng thái nước chứa đầy , không còn sức chịu thêm và có xu thế trào ra ngoài ; từ " vỡ bờ " được hiểu là trạng thái nước dâng trào ra ngoài một cách dữ dội , không kiểm soát được. Nhưng nhan đề của " Tức nước vỡ bờ " lại được hiểu theo một ý nghĩa sâu xa khác. Nó nói lên cuộc sống nghèo khổ , cùng quẫn dưới sự bóc lột của tầng lớp thống trị của những người nông dân hiền lành. Họ phải chịu đựng, nhẫn nhịn nỗi khổ tâm,vô lý của xã hội phong kiến như tình thế " tức nước ". Nhưng " con giun xéo mấy cùng quằn ", họ không thể chịu nổi những nỗi uất ức và sự tức giận mà phải đứng dậy đấu tranh. Họ đứng lên đấu tranh với tinh thần mãnh liệt và dữ dội như tình thế " vỡ bờ ". Đó là một quy luật tất yếu của cuộc sống. Khi con người đã đi quá giới hạn và sức chịu đựng của người khác thì sức đấu tranh, tinh thần phản kháng lại dâng lên trong lòng mỗi người. Những sự dồn nén mà họ phải chịu đựng đều được trút hết ra như " vỡ bờ ". Đó còn chính là điềm báo cho một cuộc đấu tranh lớn hơn và quan trọng hơn , thành công hơn là cuộc Cách mạng tháng Tám.
