Bánh trôi nước ( Hồ Xuân Hương ):
- chìm - nổi
- rắn - nát
=> Cho thấy một cách sinh động về số phận long đong chìm nổi của người phụ nữ trong xã hội phong kiến xưa . Họ không có quyền quyết định cuộc đời mình " rắn- nát " tùy thuộc vào "tay kẻ nặn ".
Sau phút chia li ( Đoàn Thị Điểm ) :
- chàng - thiếp
- đi - về
- ngoảnh lại - trông sang
=> từ trái nghĩa cũng như là phép đối trong đoạn thơ, nó nhấn mạnh thêm hố ngăn cách, nỗi nhớ của đôi vợ chồng trẻ, đặc biệt là tâm trạng của người vợ có chồng đi lính. Đồng thời việc sử dụng cặp từ trái nghĩa còn làm cho đoạn thơ trở nên sinh động, phong phú hơn.
