1. Dân số, nguồn lao động.
- Các cuộc điều tra dân số cho biết tình hình dân số, nguồn lao động … của một địa phương, một nước.
- Dân số được biểu hiện cụ thể bằng một tháp tuổi. Tháp tuổi cho biết tổng số nam và nữ phân theo từng độ tuổi, số người trong độ tuổi lao động của một địa phương.
+ Tháp mở rộng: đáy tháp rộng, đỉnh hẹp -> thể hiện tỉ lệ trẻ em nhiều, người già ít.
+ Tháp thu hẹp: đáy tháp hẹp, thân phình to, đỉnh mở rộng -> thể hiện tỉ lệ trẻ em ít, tỉ lệ người trong độ tuổi lao động và người già cao.
2. Dân số thế giới tăng nhanh trong thế kỉ XIX và thế kỉ XX.
- Trong nhiều thế kỉ, dân số thế giới tăng hết sức chậm chạp, nguyên nhân là do dịch bệnh, chiến tranh, đói kém.
- Dân số thế giới tăng nhanh trong hai thế kỉ gần đây. Do có những tiến bộ về kinh tế - xã hội và y tế.
- Gia tăng dân số tự nhiên của một nơi phụ thuộc vào số trẻ sinh ra và số người chết đi trong một năm.
- Sự gia tăng dân số do số người chuyển đi và số người từ nơi khác chuyển đến gọi là gia tăng cơ giới.
3. Sự bùng nổ dân số.
- Bùng nổ dân số là do dân số tăng rất nhanh và đột ngột ở nhiều nước châu Á, Phi, Mĩ Latinh.
- Nguyên nhân do tỉ lệ sinh cao hơn tỉ lệ tử.
- Hậu quả: Kinh tế chậm phát triển, đói rách, bệnh tật, mù chữ, thiếu nhà ở, sinh ra các tệ nạn xã hội.
- Các chính sách dân số và phát triển kinh tế - xã hội đã góp phần hạ thấp tỉ lệ gia tăng dân số ở nhiều nước.
1. Sự phân bố dân cư
- Mật độ dân số cho biết tình hình hình phân bố dân cư của mọt địa phương, một nước...
Mật độ dân số = Dân số / Diện tích (người/km2)
- Dân cư trên thế giới phân bố không đồng đều.
+ Dân cư tập trung đông đúc ở những nơi điều kiện sinh sống và giao thông thuận tiện như đồng bằng, đô thị hoặc các vùng khí hậu thuận hòa:
Các khu vực đông dân: Đông Bắc Hoa Kì, Đông Nam Bra-xin, Tây Âu và Trung Âu, Tây Phi, Nam Á, Đông Nam Á, Đông Á.
Hai khu vực có mật độ dân số cao nhất: Nam Á, Đông Nam Á.
+ Dân cư thưa thớt ở các vùng núi, vùng sâu, vùng xa, giao thông khó khăn, vùng khí hậu khắc nghiệt: Ca-na-đa, rừng rậm Amadôn, Bắc Á, Ô-xtrây-li-a, Trung Á, Bắc Phi…
2. Các chủng tộc
Dân cư thế giới thuộc ba chủng tộc chính.
- Môn –gô-lô-it: da vàng, phân bố chủ yếu ở châu Á.
- Ơ-rô-pê-ô-it: da trắng, phân bố chủ yếu ở châu Âu.
- Nê-grô-it: da đen, phân bố chủ yếu ở châu Phi.
1. Quần cư nông thôn và quần cư đô thị
Có hai kiểu quần cư chính là quần cư nông thôn và quần cư đô thị.
2. Đô thị hoá. Các siêu đô thị
a. Quá trình đô thị hóa trên thế giới.
- Đô thị xuất hiện từ rất sớm từ thời Cổ đại.
- Từ thế ki XX trở đi đô thị phát triển nhanh ở các nước công nghiệp, đến thế kỉ XX đô thị phát triển rộng khắp trên thế giới (đến năm 2001 đã đạt 46%).
b. Sự hình thánh các siêu đô thị.
- Nhiều đô thị phát triển nhanh chóng tạo thành các siêu đô thị, nhất là ở các nước đang phát triển. Siêu đô thị tập trung nhiều nhất ở châu Á.
- Hai siêu đô thị đầu tiên trên thế giới là Luân Đôn và Niu-I-ooc.
- Hậu quả nghiêm trọng cho môi trường, sức khỏe, giao thông... của người dân đô thị.
- Biện pháp: Cần phải quy hoạch lại đô thị, tích cực phát triển kinh tế công nhiệp và dịch vụ...
