Đánh nhau với cối xay gió mang lại một tiếng cười nhẹ nhàng cho người đọc. Đôn-ki-hô-tê là nhân vật chính. Đôn-ki-hô-tê là một lão quý tộc nghèo ở nông thôn. Lão say mê các truyện hiệp sĩ phiêu lưu, mạo hiểm, đầu óc ngày càng trở nên mụ mẫm, chìm đắm trong mộng tưởng hão huyền. "Chết nhưng cái nết không chừa" bị thảm bại nhục nhã trước những chiếc cối xay gió mà vẫn còn khoác lác. Tác giả đã tài tình tạo nên những cặp nhân vật tương phản nhau đem lại một sự đa dạng cho các tuyến nhân vật. Đôn Ki-hô-tê là một nhà quý tộc, mục đích ra đi của anh chàng là diệt trừ cái ác và lập lại công bằng. Và đối lập với Đôn Ki-hô-tê đó là người nông dân Xantrô Panxa tốt bụng, hay ăn vô lo và rất yêu đời. Đặt họ vào trong hoàn cảnh đánh nhau với cối xay gió lại càng làm nổi bật đặc trưng tính cách riêng của mỗi người. Sự tài tình và nét đặc sắc của tác phẩm cũng được đặt vào cặp nhân vật này. Sự phi lí đó đã tạo ra tiếng cười cho khán giả. Và cuộc chiến không cân sức đó đã mang lại hậu cho chàng hiệp sĩ “nằm không cựa quậy sau cái ngã như trời giáng”. Truyện về chàng hiệp sĩ khiến chúng ta thêm trân trọng về những ước mơ, lí tưởng sống hướng tới thiện nghĩa của mỗi người trong cuộc sống nhưng cần tỉnh táo, không nên chìm đắm trong những thế giới ảo
