Bài 3:1

Cảnh khuya:

Tiếng suối trong như tiếng hát xa,
Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa.
Cảnh khuya như vẽ, người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.

Bản dịch Rằm tháng giêng:

Rằm xuân lồng lộng trăng soi

Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân

Giữa dòng bàn bạc việc quân

Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền

2. a

So sánh:tiếng suối-tiếng hát, cảnh vật đẹp-bức tranh

Tác dụng:

- So sánh tiếng suối chảy róc rách,văng vẳng với tiếng hát ngọt ngào của ai đó trong đêm khuya tĩnh lặng làm cảnh vật trở nên gần gũi, cần thiết.
- So sánh cảnh vật đẹp như một bức tranh qua cái nhìn của nhà thơ thể hiện vẻ đẹp tâm hồn của Bác

2.c

Trước hết, trong bài thơ Cảnh khuya, yếu tố cổ điển được thể hiện trong chính cách so sánh, liên tưởng độc đáo của tiếng suối với tiếng hát xa, gợi ra âm thanh du dương, trầm bổng như xa như gần của tiếng suối trong không gian thanh vắng nơi núi rừng Việt Bắc:

“Tiếng suối trong như tiếng hát xa

Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa”

Hồ Chí Minh đã nhân hóa hình ảnh của tiếng suối, qua cảm nhận của Hồ Chí Minh, dường như tiếng suối không đơn thuần là hiện tượng của tự nhiên mà nó trở nên có hồn, gần gũi và quen thuộc với con người. Trong thơ văn trung đại, Nguyễn Trãi cũng có sự miêu tả tương tự khi so sánh tiếng suối với tiếng đàn cầm trong bài thơ Côn Sơn ca:

Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai”

_ Yếu tố cổ điển còn thể qua câu thơ thứ hai “Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa”. Câu thơ này không chỉ góp phần mở ra không gian cao, rộng với nhiều đường nét và hình khối, với sự hài hòa giữa ánh trăng, cổ thụ và hoa tạo ra vẻ lung linh, huyền ảo của ánh trăng. Câu thơ cũng gợi nhắc chúng ta nhớ đến những câu thơ trong bài thơ Chinh phụ ngâm khúc của Đặng Trần Côn:

“Hoa giãi nguyệt nguyệt in một tấm

Nguyệt lồng hoa, hoa thắm từng bông

Nguyệt hoa hoa nguyệt trùng trùng”

_Yếu tố hiện đại lại thể hiện trong chính bức chân dung tự họa của Hồ Chí Minh, thông qua thể thơ, đề tài của bài thơ:

Trước hết, tính hiện đại thể hiện ở đề tài mới lạ, mang tính thời sự của bài thơ: nói về những suy tư, trăn trở của người chiến sĩ cách mạng trong đêm trăng.

3.a

Bức tranh đêm xuân thật là nên thơ với các chi tiết tả phong cảnh: trăng lấp lánh ánh vàng, sông dạt dào sóng nước và con thuyền trôi nhẹ nhàng trên dòng chảy êm đềm. Tất cả những chi tiết tưởng chừng quen thuộc ấy lại trở nên mới mẻ bởi điệp từ "xuân". Dòng sông chan chứa màu xuân, nước lấp lánh ánh xuân, và xuân nối đến bao la tận bầu trời khoáng đạt. Chỉ một chữ thôi mà cả bài thơ hữu tình, đẹp mùa xuân rung động lòng người. Đêm rằm của tháng giêng vừa trong sáng, vừa đẹp sâu lắng qua ngòi bút của Bác Hồ. Và con người xuất hiện cũng rất hài hòa trong cảnh vật, giữa mùa xuân đẹp, nhà thơ cũng là nhà cách mạng cùng những người đồng chí "bàn bạc việc quân". Dù bận bịu việc nước, thi sĩ vẫn không quên thưởng thức thiên nhiên tuyệt đẹp. Trên đường về, trời khuya, có thêm một người bạn đồng hành cùng Bác, đó là "trăng ngân đầy thuyền". Con thuyền chở đầy ánh trăng trôi nhẹ trên sông, như ru lòng người vào niềm say mê cảnh đẹp đêm rằm... Nhà thơ quả thật vừa là nhà quân sự, vừa là nghệ sĩ yêu thiên nhiên thiết tha.