1. Vương quốc Campuchia
* Thời kì hình thành.
- Chủ nhân: người Khơme
- Địa bàn: ban đầu ở phía Bắc, trên cao nguyên Cò Rạt và mạn trung lưu sông Mê Công
- Thời gian: thế kỉ VI
* Thời kì phát triển
- thời đại Ăngco (thời gian: 802- 1432)
- Địa bàn: Tây Bắc Biển Hồ
- Biểu hiện:
+ Kinh tế: nông nghiệp, ngư nghiệp, thủ công nghiệp đều phát triển
+ Xây dựng nhiều công trình kiến trúc lớn
+ Đối ngoại: chinh phục các nước láng giềng, trở thành cường quốc trong khu vực.
* Thời kì suy vong:- thời gian: XIII-XIX
- Nguyên nhân:
+ nhiều lần bị Xiêm xâm lược
+ Nội bộ lục đục, tranh giành quyền lực
+ chiến tranh liên miên, công trình kiến trúc hao người tốn củaà đất nước suy kiệt
- 1863, bị Pháp xâm lược.
* Văn hoá:
- Chữ viết: sáng tạo chữ Khơme trên cơ sở chữ Phạn.
- Văn học: văn học dân gian; văn học viết, thể loại phong phú, phản ánh tình cảm con người với thiên nhiên, đất nước và cộng đồng.
- Tôn giáo: ban đầu theo đạo Hin-đu đến thế kỉ XII đạo Phật du nhập và có ảnh hưởng lớn.
- Kiến trúc: mang đậm phong cách kiến trúc Hin-đu giáo và Phật giáo: Angco Vat, Angco Thom.
2. Vương quốc Lào.
* thời kì hình thành:
- Chủ nhân: cư dân cổ là người Lào Thâng sống ở vùng núi chủ nhân của nền văn hoá đá-đồng.
Thế kỉ XIII, nhóm người nói tiếng Thái di cư đến sống hoà hợp với người Lào Thâng gọi là Lào Lùm
- Tổ chức xã hội sơ khai là các mường cổ.
- 1353, Pha Ngừm thống nhất các mường lên ngôi đặt tên nước là Lan Xang.* thời kì phát triển:- 2 thơì kì:
+ XV-XVII: phát triển thịnh vượng
+ XVII-XVIII: thịnh vượng cao, dưới thời vua Xulinha vông-xa.
- Biểu hiện:
+ Kinh tế: nông nghiệp là chủ yếu, có nhiều sản vật quí, buôn bán trao đổi với cả người Âu.
+ Chính trị: tổ chức bộ máy nhà nước chặt chẽ hơn: chia đất nước thành các mường, đặt quan cai trị, xây dựng quân đội do nhà vua chỉ huy.
+ Đối ngoại: hoà hiếu với CPC và Đại Việt; kiên quyết chống quân xâm lược Mianma.* thời kì suy vong:- XVIII, suy yếu
- 1778 trở thành thuộc địa của Xiêm.
- 1893 trở thành thuộc địa của Pháp.
* Văn hoá:
- Chữ viết: sáng tạo ra chữ viết riêng trên cơ sở nét chữ cong của CPC và Mianma.
- Đời sống văn hoá phong phú, hồn nhiên: ca nhạc, múa hát.
- Tôn giáo: XIII đạo Phật du nhập và trở thành quốc giáo.
- Kiến trúc: kiến trúc Phật giáo: Thạt Luổng .
