ĐỨC TÍNH GIẢN DỊ CỦA BÁC HỒ
Phạm Văn Đồng
I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
- Thấy được đức tính giản dị là phẩm chất cao quý của Bác Hồ qua đoạn văn nghị luậnđặc sắc.
- Lồng ghép việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG
1. Kiến thức
- Sơ giản về tác giả Phạm Văn Đồng.
- Đức tính giản dị của Bác Hồ được biểu hiện trong lối sống, trong quan hệ với mọi người, trong việc làm và trong ngôn ngữ nói, viết hàng ngày.
- Cách nêu dẫn chứng và bình luận, nhận xét; giọng văn sôi nổi nhiệt tình của tác giả.
2. Kĩ năng
- Đọc – hiểu văn bản nghị luận xã hội.
- Đọc diễn cảm và phân tích nghệ thuật nêu luận điểm và luận chứng trong văn bản nghị luận.
III. PHƯƠNG PHÁP
- Vấn đáp, nêu vấn đề.
- Thảo luận.
IV. CHUẨN BỊ
- GV: SGK, SGV, CKTKN, GA...
- HS: SGK, vở, vở soạn...
IV. NĂNG LỰC PHÁT TRIỂN HỌC SINH
- NL phát triển trí tuệ, NL nhận thức, NL thưởng thức thẩm mỹ, NL trình bày…
V. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. Ổn định
2. Kiểm tra bài cũ
- Em hiểu câu “ tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý, có khi được trưng bày trong tủ kính…. Trong rương, trong hòm” như thế nào?
- Đó là cách so sánh độc đáo của Bác, chứng tỏ tinh thần yêu nước ở mỗi chúng ta đều có song biểu hiện hoặc không biểu hiện ra.Vậy phải làm thế nào để khơi dậy, để động viên cho nó thể hiện.
3. Bài mới
GV giới thiệu bài
- Phạm Văn Đồng là một học trò xuất sắc và là một cộng sự gần gũi của chủ tịch Hồ Chí Minh. Đặc biệt trong hơn 30 năm giữ cương vị thủ tướng chính phủ, có điều kiện sống và làm việc bên cạnh Bác Hồ, ông đã viết nhiều cuốn sách, bài báo về Bác ở các lĩnh vực khác nhau. Bài hôm nay chúng ta sẽ tìm hiều về đức tính giản dị của Bác
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung
Gv hướng dẫn đọc: mạch lạc, rõ ràng, sôi nổi cảm xúc, chú ý ngữ điệu ở những câu cảm
Gv đọc mẫu. Học sinh đọc -> nhận xét
Gv sửa chữa, uốn nắn
Xem chú thích * sgk. Nêu vài nét về tác giả? Tác phẩm?
Giải thích nghĩa của từ “tao nhã”; “ thanh bạch”
Văn bản thuộc thể loại gì?
- Nghị luận chứng minh bằng lí lẽ và dẫn chứng có pha chút ít giải thích và bình luận
Văn bản chia làm mấy phần? Tiêu để của từng phần?
Bài văn nghị luận về vấn đề gì?
- Đức tính giản dị của Bác Hồ
Luận điểm đó thể hiện ở câu nào?
- Thể hiện ở tên văn bản và mở đầu của văn bản
Vấn để tác giả nêu ra ở đây là gì?
- Đức tính giản dị và khiêm tốn của Bác .
Đức tính ấy được mở rộng và nhấn mạnh như thế nào trước khi chứng minh?
- Tác giả vừa nêu vấn đề trực tiếp vừa nhấn mạnh nó, đặt nó trong mối quan hệ giữa cuộc đời hoạt động chính trị long trời lở đất với cuộc sống hàng ngày, sự kết hợp hài hoà và thống nhất giữa hai phẩm chất vĩ đại và giản dị
Tiếp theo tác giả đề cập đến vấn đề gì?
- Tác giả giải thích mở rộng đức tính giản dị khiêm tốn ấy được giữ nguyên vẹn qua cuộc đời hoạt động cách mạng của Bác vì mục đích duy nhất và vô cùng cao đẹp: tất cả vì nước, vì dân, vì sự nghiệp cao đẹp của dân tộc.
Học sinh đọc đoạn: “ con người Bác….” Trang 53
Đoạn này tác giả chứng minh điều gì?
Tác giả chứng minh vấn đề, nêu các luận điểm, luận cứ và luận chứng như thế nào?
( Trình tự có hợp lí không? Có thuyết phục không? Vì sao?)
- Câu đầu khái quát luận đề thành ba luận điểm: bữa ăn và đồ dùng, cái nhà, lối sống
Tác giả đã lần lượt chứng minh các luận điểm đó như thế nào?
Câu trên là loại câu gì?
- Câu cảm
Việc đưa cảm xen lẫn có tác dụng gì?
- Làm cho đoạn văn nghị luận hấp dẫn hơn-> thể hiện cảm xúc của người viết, yêu quý, kính trọng, khâm phục
Sau đó tác giả chứng minh lối sống của Bác bằng những dẫn chứng nào?
- Việc lớn: cứu nước, cứu dân
- Việc nhỏ: trồng cây, viết thư, đi thăm công nhân, nói chuyện….
GV: đời sống giản dị của Bác Hồ được rất nhiều nhà thơ phản ánh:
- Bác Hồ đó chiếc áo nâu đậm đà
Màu quê hương bền bỉ đậm đà
- Nhớ ông cụ mắt sáng ngời
Áo nâu túi đỏ đẹp tươi lạ thường
- Nơi Bác ở sàn mây vách gió
Sớm nghe chim rừng hót quanh nhà
-Bác thường để lại đĩa thịt gà mà ăn trọn mấy quả cà xứ Nghệ
-Tránh nói to và đi rất nhẹ ở trong vườn
(Việt Phương)
Em kể một câu chuyện em biết về đức tính giản dị của Bác Hồ
Học sinh theo dõi “ Nhưng chớ hiểu lầm…
Đoạn văn này tác giả sử dụng dẫn chứng hay lí lẽ tác dụng của nó là gì?
- Tác giả sử dụng lí lẽ, đây là đoạn giải thích bằng lí lẽ mở rộng vấn đề: phân biệt lối sống giản dị với lối sống khắc khổ của tu hành -> đánh giá cao lối sống giản dị của Bác giúp mọi người nhìn nhận vấn đề bao quát, toàn diện hơn.
Học sinh theo dõi đoạn: Giản dị trong đời sống ( trang 53)
Đoạn văn này chứng minh điều gì?
Tác giả đưa ra dẫn chứng gì đề chứng minh luận điểm này?
- Tác giả đưa ra ba khía cạnh của luận điểm, những chỉ dẫn hai câu nói của Bác” Không có gì….”; “ Nước Việt Nam là một”
Em hãy tìm thêm một số dẫn chứng về lời nói, bài viết giản dị của Bác?
- Tôi nói đồng bào nghe rõ không? Hồ Chí Minh
- Không có việc gì khó
Chỉ sợ lòng không bền…. Hồ Chí Minh
- Tôi chỉ có một ham muốn, ham muốn tột bậc là đất nước ta được hoàn toàn độc lập, tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành.
Đọc ghi nhớ sgk, Gv chốt
Học sinh thảo luận nhóm 4 thời gian 3phút
Báo cáo
I. Đọc và tìm hiểu chú thích
1. Đọc
2. Chú thích
* Tác giả: Phạm Văn Đồng ( 1906-2000) Quê : Đức Tân - Mộ Đức - Quảng Ngãi, là nhà cách mạng nổi tiếng, nhà văn hoá lớn, tham gia cách mạng từ 1925, giữ nhiều cương vị quan trọng trong bộ máy lãnh đạo Đảng.
* Văn bản:
* Từ khó: sgk
3. Thể loại
- Nghị luận chứng minh
II. Đọc - Hiểu văn bản
1. Bố cục:hai phần
- P1: hai câu đầu -> cuộc sống giản dị và khiêm tốn của Bác
- P2: Còn lại -> chứng minh cuộc sống giản dị của Bác bằng dẫn chứng và lí lẽ
2. Tìm hiểu chi tiết
a. Đức tính giản dị và khiêm tốn của Bác Hồ
- Tác giả vừa nêu vấn đề trùc tiếp vừa nhấn mạnh tầm quan trọng của đức tính giản dị và khiêm tốn
- Tác giả giải thích mở rộng đức tính giản dị và khiêm tốn được giữ nguyên vẹn qua hơn 60 năm hoạt động cách mạng của Bác
b. Đời sống giản dị, khiêm tốn của Bác Hồ
- Bữa ăn đạm bạc, tiết kiệm, giản dị từ món ăn đơn giản, dân dã đậm vị quê hương, cách ăn chậm rãi và cẩn thận
- Cái nhà: vẻn vẹn có ba phòng lộng gió và ánh sáng, phảng phất hương thơm của hoa vườn
- Tự mình làm việc từ việc lớn đến việc nhỏ
c. Đức tính giản dị của Bác Hồ trong quan hệ với mọi người, trong tác phong, lời nói, bài viết
III. Tổng kết:=> Ghi nhớ
IV. Luyện tập
Tìm một số ví dụ chứng minh sự giản dị trong thơ văn Bác?
- Thơ chữ Hán: Trượt ngã, Bốn tháng rồi
- Hòn đá to; Ca du kích; Ca sợi chỉ; Thư trung thu gửi các cháu thiếu nhi nhi đồng, Thư Bác Hồ gửi cho học sinh nhân ngày khai trường
4. CỦNG CỐ
- GV tóm tắt nội dung
