1. Nửa sau thế kỉ XVIII, chính quyền phong kiến Đàng Trong ngày càng thối nát, rối ren. Điều này được thể hiện thông qua:
-Nạn chiếm đoạt ruộng đất của địa chủ , chế độ thuế khóa phức tạp nặng nề, quan lại sống xa hoa, nội bộ chính quyền chia rẽ, tiêu biều là quyền thần Trương Phúc Loan nắm hết quyền hành, tự mình lập chúa mới, giết hại những người chống lại.
-Cuộc sống nhân dân vốn đã khổ nay càng cơ cực hơn, sự oán hận của các tầng lớp bị trị ngày một chồng chất, dẫn đến những cuộc nổi dậy. Các tầng lớp thương nhân, thợ thủ công, đặc biệt là các dân tộc thiểu số cũng bất bình sâu sắc với chính quyền họ Nguyễn.
2. Từ giữa thế kỉ XVIII, chính quyền họ Nguyễn ở Đàng Trong suy yếu dần. Việc mua quan bán tước phổ biến. Số quan lại ngày càng tăng, nhất là quan thu thuế. Có nơi trong một xã có 20 xã trưởng và hàng chục nhân viên thu thuế (gọi là tướng thần). Quan lại, hào cường kết thành bè cánh, đàn áp bóc lột nhân dân thậm tệ và đua nhau ăn chơi xa xỉ.
Trong triều đình Phú Xuân, Trương Phúc Loan nắm hết quyền hành, tự xưng "quốc phó", khét tiếng tham nhũng.
Nông dân bị địa chủ cường hào lấn chiếm ruộng đất. Nhân dân đồng bằng phải nộp nhiều thứ thuế. Nhân dân miền núi phải nộp lâm thổ sản như ngà voi, sừng tê, mật ong v.v...
Cuộc sống người dân ngày càng cơ cực. Nỗi bất bình oán giận của các tầng lớp xã hội đối với chính quyền họ Nguyễn ngày càng dâng cao.
3. - Cuối năm 1773, quân Tây Sơn đã kiểm soát phần lớn phủ Quy Nhơn.
- Tháng 9 – 1773, nghĩa quân hạ được thành Quy Nhơn, đến năm 1774 kiểm soát vùng đất từ Quảng Ngãi đến Bình Thuận.
- Chúa Trịnh, phái quân đánh chiếm Phú Xuân, chúa Nguyên phải rút vào Gia Định.
- Quân Tây Sơn lâm vào thế bất lợi. Năm 1775, Nguyễn Nhạc phải tạm hòa hoãn với Họ Trịnh để dồn sức đánh họ Nguyễn.
- Từ 1776 – 1783, quân Tây Sơn bốn lần đánh vào Gia Định.
- Năm 1777, chính quyền họ Nguyễn bị lật đổ.
.4. Vua Quang Trung đã có những chuẩn bị cho cuộc đại phá quân Thanh:
- Tháng 12-1788, Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế, lấy niên hiệu là Quang Trung, lập tức tiến công ra Bắc.
- Quang Trung tuyển thêm quân ở Nghệ An, Thanh Hóa.
- Mở cuộc duyệt binh lớn ở Vĩnh Doanh (Vinh, Nghệ An) và làm lễ tuyên thệ.
- Mở tiệc khao quân để tấn công quân Thanh vào đúng tết Nguyên Đán, làm cho địch bất ngờ không kịp trở tay.
