- Thiếu thốn lương thực do chiến tranh/ bị xâm chiếm gây ra ⇒ Nạn đói
- Dịch bệnh, thiên tai hoành hành, nền nông nghiệp bị phá hoại nghiêm trọng ⇒ Mất mùa, đói kém
- Thanh niên trai tráng phải đi lính, đi phu, phục vụ chiến tranh ⇒ Gia đình li tán
- ...
VD:
- Thời Nam - Bắc triều, do chiến tranh nội bộ, hàng ngàn người dân vô tội bị bắt đi lính, đi phu, số còn lại thì chạy tan tác, kêu khóc đầy đường, chết đói, mắc bệnh dịch nhiều.
- Thời nửa Thực dân nửa Phong kiến, chính quyền mục nát, dân tình khổ sở, chịu sự áp bức, bóc lột của chính quyền.
@nguyentrucquynh1511