ĐỀ 1: Làm rõ bản chất của quan phụ mẫu trong chuyện "Sống chết mặc bay"

Với cách kết hợp tài tình giữa phép tương phản va tâng cấp, Phạm Duy Tốn đã thể hiện rõ thái độ vô trách nhiệm bàn quan của tên quan phụ mẫu trong văn bản '' Sống chết mặc bay '', một tên lòng lang dạ sói. Hãy thử tưởng tượng mà xem, khi lũ con dân của mình đang chân lấm tay bùn, trăm lo nghìn sợ, đem thân yếu hèn đối với sức mưa to nước lớn đẻ bảo thủ lấy tính mạng gia tài thì quan phụ mẫu đang say sưa trong ván bài. Với hắn, có lẽ những ván bai đỏ đen còn quan trọng hơn gấp vạn lần tính mạng con dân. Ôi thôi liệu cái ván bài đó có đáng để hi sinh hơn mấy trăm mạng người không? Thật là một tên vô lại. Thậm chí, khi có người báo đê vỡ, hắn vẫn còn quát tháo và đe dọa rồi đuổi người ra. Thật đúng là một kẻ vô lương tâm, độc ác. Cái xã hội có đầy rẫy những kẻ như vậy thì cuộc sống của người nông đân sẽ mãi mãi cùng đường cơ cực.

ĐỀ 2: Suy nghĩ về tỉnh cảnh của những người nông dân qua truyện ngắn "Sống chết mặc bay"

Nhà văn Phạm Duy Tốn đã khắc họa chân thực tình cảnh của người nông dân trong tác phẩm “Sống chết mặc bay”. Truyện mở đầu bằng một tình huống hết sức căng thẳng, gay cấn là người dân đang cùng nhau gắng sức hộ đê: “Dân phu kể hàng trăm nghìn con người, từ chiều đến giờ, hết sức giữ gìn, kẻ thì thuổng, người thì cuốc, kẻ đội đất, kẻ vác tre, nào đắp, nào cừ, bì bõm dưới bùn lầy ngập quá khuỷu chân, người nào người nấy ướt như chuột lột”. Đọc đến đây, có ai mà không cảm thấy xót xa thay cho những người dân đang rơi vào một hoàn cảnh thật là khổ sở, éo le. Trước tình thế thảm hại của người dân, bậc quan phụ mẫu lại ung dung ngồi đánh bài trong tình. Sự đối lập giữa khung cảnh ngoài đê và trong đình càng làm rõ sự khổ cực đó. Trong khi nhân dân ra sức chống chọi lại với thiên tai, kẻ làm “cha mẹ” của dân lại chỉ biết ngồi đánh bài thật sung sướng. Như vậy, chúng ta thấy rằng tình cảnh khổ cực của nhân dân không chỉ do thiên tai gây nên mà trước hết và trực tiếp hơn cả là do thái độ thờ ơ vô trách nhiệm, vô nhân đạo của những kẻ cầm quyền đương thời.