1) Truyện xảy ra thời nào? Kể về chuyện gì? Nhân vật nào nổi bật?
+ Thời điểm xảy ra: vào đời Hùng Vương thứ sáu
+ Kể về chuyện một cậu bé sinh ra một cách kì lạ lên ba vẫn không biết nói, biết cười, đặt đâu nằm đấy nhưng khi nghe tin đất nước lâm nguy thì lớn nhanh như thổi, cưỡi ngựa sắt, mặc áo giáp sắt dẹp sạch quân thù.
+ Nhân vật nổi bật: Thánh Gióng
2) Truyện liên quan đến sự thật lịch sử nào? Đâu là chi tiết tưởng tưởng tượng hoang đường kì ảo?
+ Truyền thuyết Thánh Gióng liên quan đến sự thật lịch sử ở thời đại Hùng Vương:
- Đã có những cuộc chiến tranh ác liệt diễn ra giữa dân tộc ta và giặc ngoại xâm từ phương Bắc.
- Người Việt thời bấy giờ đã chế tạo ra vũ khí bằng sắt, thép.
- Người Việt cổ đã cùng đoàn kết đứng lên chống giặc ngoại xâm, dùng tất cả các phương tiện để đánh giặc.
+ Những chi tiết có yếu tố kì ảo:
- Bà mẹ chỉ ướm vào vết chân lạ mà thụ thai.
- Mang thai đến mười hai tháng; ba tuổi mà cậu bé chẳng biết đi đứng, nói cười.
- Khi sứ giả đến tìm người tài giỏi giúp nhà vua đánh giặc, Gióng bỗng cất tiếng nói xin đi đánh giặc.
- Gióng lớn nhanh như thổi, ăn cơm mấy cũng không no, áo vừa mặc xong đã đứt chỉ.
- Giặc đến, Gióng vươn vai biến thành một tráng sĩ cao lớn.
- Ngựa sắt mà hí được, lại phun lửa.
- Nhổ tre ven đường đánh giặc, giặc tan vỡ.
- Khi dẹp xong giặc, Gióng và ngựa sắt từ từ ba lên trời.
- Ngựa phun lửa thiêu cháy một làng, chân ngựa chạy biến thành ao hồ, tre ngả màu vàng óng...
3) Truyện muốn ca ngợi hay phê phán điều gì? Điều ấy có liên quan như thế nào đến cuộc sống hiện nay và với bản thân em?
- Truyện Thánh Gióng muốn ca ngợi công cuộc chống ngoại xâm, truyền thống huy động sức mạnh của cả cộng đồng, dùng tất cả các phương tiện để đánh giặc.
=> Để lại bài học cho em và thế hệ thanh thiếu niên tương lai, bài học về giữ gìn, xây dựng, bảo vệ đất nước.
SỌ DỪA
BỐ CỤC:
gồm 3 phần
Phần 1: Từ đầu… đặt tên Sọ Dừa -> Sự ra đời của Sọ Dừa
Phần 2: Tiếp … khi dùng đến -> Tài năng của Sọ Dừa
Phần 3: còn lại -> giải thích lí do cô út lấy Sọ Dừa.
Soạn bài Sọ Dừa chi tiết
Câu 1 (trang 54 sgk Ngữ văn 6 tập 1)
Sự ra đời của Sọ Dừa khác thường ở:
- Sự mang thai kì lạ của người mẹ: năm mươi tuổi vẫn chưa có con nhưng trong một lần đi làm ruộng, khát nước thấy một sọ dừa, bà đập ra rồi lấy nước uống thì về nhà thụ thai. Sự xuất hiện của sọ dừa trong khu rừng đã là một điều lạ kì và càng đặc biệt hơn khi xuất hiện một sinh linh nhỏ bé kia. Đúng là ở hiền gặp lành, làm người tốt sẽ được ông trời ban phước. Cậu bé trong bụng người vợ là nỗi niềm mong mỏi, khát khao của gia đình, giờ đây hai vợ chồng nọ vỡ òa trong niềm sung sướng hạnh phúc. Một mái ấm gia đình trọn vẹn là có đầy đủ bố mẹ, con cái,…
- Sau khi ra đời: cậu bé có hình dạng khác thường, dị dạng, không chân, không tay, tròn như quả dừa. Hoạt động: biết nói, biết cười, suốt ngày chỉ lăn lông lốc, chẳng làm được việc gì. Mẹ cậu rất lấy làm buồn toan vất cậu đi nhưng cậu đã van xin ở lại chăn trâu cho nhà phú ông
⇒ Kể về sự ra đời Sọ Dừa, dân gian muốn phản ánh hiện thực về cuộc sống bất hạnh của người nông dân xưa đồng thời, cũng thể hiện sự cảm thông sâu sắc với nhân vật trong xã hội có thân phận thấp kém, mang hình dạng xấu xí. Tác giả dân gian thật có tấm lòng nhân đạo nhân ái, thông cảm và thấu hiểu cho nỗi đau cùng con dan mình, từ đó rút ra một bài học nhân văn sâu sắc về tình người: Chia sẻ nỗi đau với đồng loại
Câu 2 (trang 54 sgk Ngữ văn 6 tập 1)
Những chi tiết thể hiện sự tài giỏi của Sọ Dừa:
+ Chăn bò rất giỏi: hàng ngày lăn sau đàn bò để đi chăn và đuổi đàn bò về chuồng, khiến cho con nào con nấy béo no.
+ Thổi sáo rất hay làm cho cô út nhà phú ông đem lòng yêu thương chàng
+ Yêu thương chân thành, khi giục mẹ hỏi cưới con gái phú ông làm vợ, cho dù phú ông thách cưới như nào cũng không lùi bước, quyết tâm, cậu vượt qua mọi rào
+ Có tài dự đoán tương lai chính xác.
- Hình dạng bên ngoài của Sọ Dừa xấu xí, dị dạng đối lập với phẩm chất bên trong.
⇒ Tác giả sử dụng hai yếu tố đối lập để khẳng định con người chân chính có nhân cách trong sáng, thanh cao. Đó cũng là ước mơ về hạnh phúc, công bằng của người dân. Đây cũng sự nhân đạo của dân gian, lòng trắc ẩn đối với những người có số phận bất hạnh, thiếu may mắn, và ngoài hình không làm nên nhân cách của con người, tuy có xấu xí khó nhìn nhưng lại có tấm lòng, nhân cách cao thượng.
Câu 3 (trang 54 sgk Ngữ văn 6 tập 1)
Cô út bằng lòng lấy Sọ Dừa vì:
- Cô út là người duy nhất nhìn thấy bản chất tốt đẹp bên trong của Sọ Dừa
- Cô út yêu Sọ Dừa chân thành: “có của ngon vật lạ đều giấu đem cho chàng”
Nhân vật:
- Hiền lành, thương người, đối đãi với Sọ Dừa tử tế
- Thông minh, biết xử trí kịp thời để thoát nạn ( thoát chết khi bị cá nuốt)
- Con người thành thực, nết na
⇒ Nhân vật cô út (con gái phú ông) là con người của tình yêu thương, nhân dân khi thể hiện ước mơ về triết lý “ở hiền gặp lành”
Câu 4 (trang 54 sgk Ngữ văn 6 tập 1)
Người lao động muốn thể hiện những ước mơ:
- Ước mơ về thành quả lao động: có lao động mới có hạnh phúc
- Mơ về sự đổi đời: Sọ Dừa từ nhân vật xấu xí, thấp kém cuối cùng thành người khôi ngô, tài giỏi và được hưởng hạnh phúc
- Ước mơ về sự công bằng trong xã hội:
+ Người thông minh, tài giỏi, chân thành được hưởng hạnh phúc
+ Người độc ác, tham lam, dối trá sẽ bị trừng trị thích đáng.
Câu 5 (trang 54 sgk Ngữ văn 6 tập 1)
Ý nghĩa chính của truyện Sọ Dừa:
- Truyện đề cao giá trị thực, ca ngợi vẻ đẹp bên trong của con người. Truyện nêu lên bài học khi đánh giá, nhìn nhận một con người: phải xem xét toàn diện, không nên chỉ nhìn vẻ bề ngoài
- Truyện đề cao lòng nhân ái, sự yêu thương đùm bọc lẫn nhau.
- Truyện khẳng định niềm tin vào sự công bằng, vào giá trị của lao động và sự cố gắng
