* giai đoạn 1 từ năm 1945 đến giữa những năm 60 của thế kỉ XX
- Đông Nam Á : In-đô-nê-xi-a ( 17/8/1945) ; Việt Nam ( 2/9/1945) ; Lào ( 12/10/1945) giành độc lập dân tộc
- Nam Á : Ấn Độ ( 1946 - 1950) giành độc lập dân tộc
- Châu Phi : Ai Cập ( 1952) ; An-giê-ri ( 1954 - 1962) ; 17 nước châu phi ( 1960) giành độc lập dân tộc
- Mĩ La tinh : Cu-ba ( 1/1/1959) giành độc lập , chế độ độc tài thân Mĩ bị lật đổ
* Giai đoạn 2 từ những năm 60 đến giữa những năm 70 của thế kỉ XX
- ba nước Ăng-go-la ( 11/1975) , Mô - dăm-bích(6/1975) và Ghi-nê Bít -xao ( 9/1974) giành độc lập
* Giai doạn 3 : từ giữa những năm 70 đến giữa những năm 90 của thế kỉ XX
- chế độ phân biệt chủng tộc bị xóa bỏ , chính quyền ng da đen đc thành lập ở Rô-đê-di-a (1980) , Tây Nam Phi ( 1990) ; chế độ phân biệt chủng tộc bị xóa bỏ ở Cộng hòa Nam Phi sau hơn 3 thế kỉ tồn tại
