A. Mở bài
Giới thiệu khái quát về Nguyên Hồng và đối tượng chính trong văn ông.
Khái quát về tác phẩm hồi kí " Những ngày thơ ấu " và nêu vị trí , nội dung của đoạn trích " Trong lòng mẹ ".
"Trong lòng mẹ" là một đoạn trích nằm ở chương IV tập hồi ký "Những ngày thơ ấu' của nhà văn Nguyên Hồng. Tác phẩm đã nêu lên những đau đớn trong lòng của cậu bé Hồng khi phải sống cũng họ hàng, xa vòng tay âu yếm của mẹ. Từ đó đã làm nổi bật những tủi nhục mà cậu bé Hồng phải trải qua và niềm vui sướng vỡ òa khi cậu được gặp lại mẹ.
B. Thân bài
1, Khái quát
Vị trí và nội dung chính của đoạn trích.
Các biện pháp nghệ thuật trong đoạn.
2, Phân tích
a, Hoàn cảnh cậu bé Hồng : Đoạn trích " Trong lòng mẹ " có thể coi là đoạn trích hay nhất trong tác phẩm " Những ngày thơ ấu ". Một đứa bé sinh ra trong không khí gia đình giả dối , rồi cha chìm đắm với bàn đèn thuốc phiện , gia đình sụp đổ , mẹ phải bỏ hai anh em đi tha hương cầu thực. Cậu phải sống trong những năm tháng cô đơn , tủi cực , trong sự ghẻ lạnh của họ hàng. Đối với một đứa trẻ , đó là một sự đau đớn quá lớn , vượt quá sức chịu đựng của nó. Nhưng kì diệu thay , cậu lại có thể kiên cường vượt qua tất cả để đến ngày được nằm trong vòng tay ấm áp của mẹ , bỏ mặc những xấu xa , những thành kiến xung quanh. Đoạn trích đã khắc họa rõ nét nỗi đau của cậu bé mồ côi cha phải sống xa mẹ và tình yêu thương vô bờ của cậu dành cho người mẹ bất hạnh. Từ đó cũng lên tiếng tố cáo xã hội bất công , hà khắc đối với người phụ nữ , đẩy họ cào con đường cùng , không cho họ có quyền được hưởng hạnh phúc. " Trong lòng mẹ " không chỉ là chương hồi kí thấm đẫm nước mắt mà còn là tiếng nói tha thiết đòi quyền sống hạnh phúc cho người phụ nữ và trẻ em trong một xã hội còn đầy rẫy những hủ tục lạc hậu.
b, Cuộc nói chuyện giữa Hồng và cô ruột
Bà cô luôn nói xấu về mẹ Hồng trước mặt cậu để khiến cậu khinh miệt và ruồng rẫy mẹ mình.
Những câu nói tưởng như là sự quan tâm nhưng thực ra là lời mỉa mai , chế giễu. Và Hồng đã nhận ra " rắp tâm tanh bẩn " trong đó , em đã chọn cách im lặng để bảo vệ mẹ mình.
Nhưng con trẻ vẫn mãi là con trẻ , dù có mạnh mẽ đến đâu thì cũng không thắng được những lời lẽ cay độc , những rắp tâm tanh bẩn. Bởi vậy mà khi người cô liên tục nhắc đến mẹ mình , Hồng không thể kìm được nước mắt ( khóe mắt tôi đã cay cay / nước mắt tôi ròng ròng rớt xuống ... và ở cổ ).
Người cô không những không yêu thương đùm bọc đứa cháu bất hạnh mà còn dày vò nó. Đó là hiện thân của những con người đã khô héo tình máu mủ , ruột thịt. Đó còn là sản phẩm của một xã hội đầy rẫy những bất công , hủ tục lạc hậu , những thành kiến đối với người phụ nữ.
c, Tâm trạng Hồng khi trò chuyện với bà cô
Càng nói chuyện với cô, Hồng càng thương mẹ nhiều hơn.
Hàng loạt các động từ mạnh cùng phép so sánh , ẩn dụ đã được sử dụng " Gía những cổ tục ... nát vụn mới thôi ".
Hồng là đứa trẻ nhạy cảm , thông minh khi nhận ra những ý nghĩ cay độc trong lời nói của cô. Hồng luôn yêu thương mẹ , mong chờ mẹ về.
d, Bé Hồng khi bất ngờ được gặp lại mẹ
Hồng vô cùng ngạc nhiên , bối rối và hạnh phúc.
Òa khóc khi được ở trong lòng mẹ --> sự hạnh phúc , xen lẫn sự tủi thân.
Ngắm mẹ , thấy mẹ vẫn trẻ như hồi gia đình còn sung túc. ---> Đang tận hưởng niềm hạnh phúc nhỏ nhoi mà sau bao ngày đau đớn , tủi hổ bây giờ em mới có được.
Cuộc gặp gỡ vô cùng xúc động , chạm đến trái tim của hàng triệu người đọc -> tình mẫu tử thiêng liêng sâu nặng không gì chia cắt được.
3, Đánh giá
Đoạn hồi kí thấm đẫm chất trữ tình. Kết hợp giữa tự sự - miêu tả - biểu cảm.
Tình huống truyện đơn giản nhưng hấp dẫn.
Các hình ảnh so sánh độc đáo , phép tương phản.
Khẳng định lại nội dung và gía trị của đoạn trích.
Liên hệ các tác phẩm khác.
C. Kết bài
Và như vậy đoạn trích "Trong lòng mẹ" đã nói lên tình cảm yêu thương mẹ sâu nặng cùng nỗi tủi cực của cậu bé Hồng trong những ngày xa mẹ. Từ đó chúng ta thêm trân trọng tình mẹ con nói riêng và tình cảm gia đình nói chung.
