A. Mở bài
- Giới thiệu tác giả, tác phẩm
- Dẫn dắt vấn đề
B. Thân bài
1. Hai câu đề
- Hoàn cảnh :
+ Thời gian : Đêm khuya
+ Không gian: Bao la, rộng lớn, vắng lặng
+ Âm thanh: Văng vẳng trống canh dồn -> âm thanh từ xa vọng lại nhưng gấp gáp, liên hồi
- Tâm trạng
=> Hai câu thơ tạc vào không gian, thời gian hình tượng một người đàn bà trầm uất, đang đối diện với nỗi cô đơn, buồn tủi và bẽ bàng về duyên phận của mình.
2. Hai câu thực
- Say lại tỉnh: quẩn quanh, bế tắc, càng tỉnh càng buồn hơn khi nhận ra nỗi xót xa, cay đắng của mình.
- Trăng xế mà vẫn khuyết chưa tròn: tuổi xuân đã trôi qua mà nhân duyên không trọn vẹn. Chán chường, đau đớn, ê chề.
=> vô cùng cô đơn, buồn và tuyệt vọng.
3. Hai câu luận
- Hình ảnh:
+ Rêu: xiên ngang mặt đất -> Phẫn uất,
+ Đá: đâm toạc chân mây -> Phản kháng
- Nghệ thuật:
+ Đảo ngữ: sự phẫn uất của thân phận đất đá cỏ cây cũng là sự phẫn uất của thân phận con người
+ Kết hợp động từ mạnh (đâm, xiên) với bổ ngữ (ngang, toạc) : thể hiện sự bướng bỉnh, ngang ngạnh
=> cá tính Hồ Xuân Hương: Mạnh mẽ, quyết liệt, tìm mọi cách vượt lên số phận.
4. Hai câu kết
- Ngán: chán ngán, ngán ngẩm nỗi đời éo le, bạc bẽo
- Sự trở lại của mùa xuân đồng nghĩa với sự ra đi của tuổi xuân • ngán ngẩm
- Mảnh tình – san sẻ - tí – con con: Nghệ thuật tăng tiến nhấn mạnh vào sự nhỏ bé dần, làm cho nghịch cảnh càng éo le hơn -> Xót xa, tội nghiệp
=> Tâm trạng chán chường, buồn tủi mà cháy bỏng khát vọng hạnh phúc.
C. Kết bài
- Đánh giá chung
- Suy nghĩ của bản thân.
