Thiên hoàng Minh Trị (3 tháng 11, 1852 - 30 tháng 7, 1912) là vị Thiên hoàng thứ 122 của Nhật Bản theo danh sách thiên hoàng truyền thống, trị vì từ ngày 3 tháng 2 năm 1867 tới khi qua đời. Ông được coi là một vị minh quân có công lớn nhất trong Lịch sư Nhật Bản đã canh tân và đưa Nhật Bảntrở thành một quốc gia hiện đại, thoát khỏi nguy cơ trở thành thuộc địa của các nước đế quốc phương Tây giữa lúc chủ nghĩa thực dân đang phát triển mạnh.
Tên húy Minh Trị là Mutsuhito. Cũng như các vua trước, ông chỉ được gọi bằng thuỵ hiệu sau khi chết, dù đôi khi ông được gọi là Nhật hoàng Mutsuhito hoặc đơn giản là Mutsuhito ở ngoài nước Nhật. Ở Nhật, ngoài trường hợp là người thân trong Hoàng gia, ai nói tên thật của Thiên hoàng sẽ bị xem là phạm huý. Khi THiên Hoàng qua đời, người kế vị của ông sẽ đặt niên hiệu mới cho mình. Vốn là vị Thiên hoàng trong THời kì minh trị, ông được biết với tên gọi Thiên hoàng Minh Trị.
