Cảm Nghĩ Về Bài Thơ Vọng Nguyệt ( Ngắm Trăng)
Chủ tịch Hồ Chí Minh là vị lãnh tụ vĩ đại, là người Cha già kính yêu của cả dân tộc Việt Nam. Dù Người đã đi xa gần tròn 50 năm, nhưng Người vẫn sống mãi trong trái tim của từng người con Việt Nam cho dù có qua bao nhiêu năm tháng cũng không hề thay đổi. Hồ Chí Minh ngoài là một nhà chính trị, quân sự xuất sắc Người còn là một người nghệ sĩ có tâm hồn văn chương lãng mạn, lạc quan, yêu đời, yêu thiên nhiên tha thiết mà ẩn sâu trong đó là nỗi lòng yêu nước thương dân sâu sắc. Có thể nói văn chương của Bác viết nhờ hoàn cảnh mà cũng không phụ thuộc hoàn cảnh. Bởi những ngày ở Pác Bó gian khổ, Bác lại viết Tức cảnh Pác Bó với giọng thơ thật hồn nhiên, giản dị, pha chút hài hước. Những ngày tù đày trong ngục giam của quân Tưởng, tưởng chừng như tuyệt vọng nhất, nhưng riêng Bác thì không, Bác vẫn viết tập thơ Nhật ký trong tù với một giọng thơ thật lạc quan, yêu đời, còn pha chút hóm hỉnh. Và trong tập thơ này có lẽ ấn tượng nhất là bài thơ Vọng nguyệt (Ngắm trăng)Bác viết trong những ngày tù giam khổ ải ấy.
Câu thơ đầu tiên đã cho thấy hoàn cảnh của người thi nhân, đó là hoàn cảnh tù túng, bốn bên là vách từng xi măng, kín mít, bẩn thỉu, trước mặt có một khung cửa thông gió, song sắt ở cao tít, tưởng chừng chỉ bằng hai bàn tay. Và trong hoàn cảnh ấy, những thú vui của người thi sĩ thường thấy là hoa thơm, là rượu nồng lại càng chẳng thể có được. Tuy thiếu thốn, đơn bạc vậy nhưng tâm hồn yêu cái đẹp của tác giả chưa bao giờ bị dập tắt bởi những cảnh khó khăn, tù túng. Tâm hồn của người thi sĩ vẫn thoát ra khỏi cái nhà tù tối tăm chật hẹp và bức bối ấy để xao xuyến với cảnh đẹp trần gian, vẻ đẹp tri kỷ của thi nhân. Bác vẫn ngắm trăng với một tâm hồn rất đỗi hồn nhiên, lạc quan, dường như Bác đang tự do chứ chẳng phải đang trong kiếp tù đày, trói buộc.
Đó là cảnh đẹp như thế nào mà lại khiến nhà thơ "khó hững hờ"? Hóa ra đó là một vầng trăng sáng dịu hiền, tỏa ra cái ánh vàng nhàn nhạt, trông thật trong trẻo êm đềm. Người thi nhân phóng tầm mắt, đưa cái tâm hồn yêu cái đẹp, yêu thiên nhiên tha thiết qua song sắt, để thấy được ánh trăng xinh đẹp ấy. Trăng đến với Bác thật tự nhiên, bất ngờ, đôi lúc làm Bác phải bối rối, bởi xưa nay cái thú vui ngắm trăng đầy tao nhã vốn là của những thi nhân nhàn nhã, lại phóng túng. Nay Bác gặp được ánh trăng đẹp, nhưng lại đương buổi cách biệt lao tù, chẳng thể nào giao hòa cùng với ánh trăng, thứ mà Bác vẫn thường xem là tri kỷ. Tuy thế nhưng dường như mọi ngăn cách cũng chẳng thể nào trói chặt tâm hồn lãng mạn, bay bổng của Bác, Người vẫn ngắm trăng say sưa, vẫn tận hưởng cái ánh trăng đang vằng vặc soi trên nền trời thăm thẳm. Trăng cũng như đáp lại cái lòng yêu, lòng thưởng thức của Bác mà len lỏi qua song sắt để đến cùng tâm tình với thi nhân.
Có người ví vui rằng Bác đã có một cuộc vượt ngục tinh thần, đúng với câu "Thân thể ở trong lao/Tâm hồn ở ngoài lao" của Bác. Tuy thế nhưng ta cũng chớ nên hiểu lầm rằng, Bác xem nhẹ và dường như không cảm nhận được cái khổ ải, rét mướt, ghẻ lở khi trong nhà lao ấy. Bởi trước khi là một thi nhân, Bác cũng là một con người có da thịt cũng biết khổ ải, đau đớn. Nhưng nhờ cái tinh thần thép, tấm lòng lạc quan, yêu đời, lại trong buổi tù đày, bỗng bắt gặp ánh trăng thật đẹp, Hồ Chủ tịch đã tạm quên những gian khổ vây quanh. Để cho tâm hồn được bay bổng, được lãng mạn, tạm gỡ bỏ cái thân thế tù nhân, để làm một thi nhân sánh bạn với ánh trăng. Điều ấy chứng minh ở Bác một tâm hồn thật thanh cao, giản dị, lại hết lòng trân trọng những vẻ đẹp của thiên nhiên, của tạo hóa. Ở Bác là sự hòa quyện sâu sắc giữa hai nhân cách thật cao cả, trước hết là người chiến sĩ cách mạng hết lòng hi sinh vì sự tự do của dân tộc của đất nước, sau là một thi nhân với tâm hồn cao quý, yêu tha thiết thiên nhiên tươi đẹp, cùng tấm lòng khao khát tự do cháy bỏng. Giọng thơ của Bác vừa giản dị lại hồn nhiên, đôi chỗ còn có chút hóm hỉnh, mà sâu trong đó là tinh thần lạc quan, yêu đời, đầy nghị lực đã vượt qua mọi khó khăn để tiến đến những lý tưởng thật cao đẹp. Đó là tấm lòng trung thành với cách mạng, với dân tộc, là tấm lòng yêu mến thiên nhiên thật thủy chung sâu sắc của một người chiến sĩ cách mạng vĩ đại, của một người nghệ sĩ tài ba, lãng mạn, sâu sắc.
