Trong truyện ngắn "Vợ chồng A Phủ", nhà văn Tô Hoài đã miêu tả về diễn biến tâm trạng Mị. Trước khi mùa xuân đến "Mỗi ngày Mị càng không nói, lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa. Ở buồng Mị nằm, kín mít, có một chiếc cửa sổ một lỗ vuông ấy mà trông ra. Đến bao giờ chết thì thôi". Khi đêm tình mùa xuân đến "Mị đến góc nhà, lấy ống mỡ, sắn một miếng, bỏ thêm vào đĩa đèn cho sáng. Trong đầu Mị đang rập rờn tiếng sáo. Mị muốn đi chơi. Mị cũng sắp đi chơi. Mị quấn lại tóc. Mị với tay lấy cái váy hoa vắt phía trong vách.
(Ngữ văn 12 - Tập hai, NXB Giáo dục năm 2008, trang 8)
Phân tích hình ảnh Mị trong hai lần miêu tả trên, từ đó làm nổi bật sự thay đổi của nhân vật này?

GỢI Ý
1. Mở bài
- Giới thiệu khái quát về tác giả Tô Hoài và tập truyện Tây Bắc
- Giới thiệu đến nhân vật Mị và những chuyển biến tâm lý trong tâm hồn
2. Thân bài
a. Khái quát nhân vật:
– Mị là một cô gái trẻ đẹp, đảm đang, duyên dáng, thổi sáo giỏi, được nhiều chàng trai yêu mến ngày đêm thổi sáo đi theo.
- Số phận của Mị tiêu biểu cho số phận người phụ nữ nghèo ở miền núi ngày trước: có những phẩm chất tốt đẹp, đáng được hưởng hạnh phúc nhưng lại bị đày đọa trong cuộc sống nô lệ. Mị trở thành con dâu gạt nợ cho nhà Thống Lí Pá Tra
– Bị vùi dập đến cùng nhưng ở người con gái ấy vẫn tiềm tàng sức sống mãnh liệt.
Sức sống tiềm tàng, sự trỗi dậy mạnh mẽ của nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân
b. Sự thay đổi của Mị qua hai giai đoạn trước và sau đêm tình mùa xuân ở Hồng Ngài.
* Trước khi mùa xuân đến.
– Chi tiết này khái quát về cuộc sống cực nhục của Mị trong những ngày làm dâu ở nhà thống lí Pá Tra khi cô chấp nhận cuộc sống của người con dâu gạt nợ, không phản kháng.
- Chấp nhận kiếp sống của người con dâu gạt nợ, Mị phải trải qua những sự đày đọa về cả thể xác lần tinh thần
+ Từ lúc bị bắt về nhà thống lí Pá Tra, Mị đã bị bóc lột sức lao động đến cùng cực, chịu khổ nhục triền miên. Những công việc như cõng nước, quay sợi,…cứ đeo bám Mị
+ Mị bị giam hãm trong không gian chật hẹp và tù đọng, giữa căn buồng lúc nào cũng âm u, cửa sổ là một lỗ vuông bằng bàn tay, trong thời gian ngưng đọng như không dĩ vãng, không hiện tại và không tương lai,“lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa… chỉ còn biết đợi ngày rũ xương ở đây thôi…”
*/ Bình luận: Suy nghĩ đó của Mị cho thấy cô đã hoàn toàn tuyệt vọng, buông xuôi sự sống, phó mặc cho sóng gió cuộc đời xô đẩy, định đoạt. Những chi tiết trên cũng cho thấy khả năng quan sát tinh tể diễn biến tâm lí của nhân vật, tài năng trong việc chọn được những “góc quay đắt” để đặc tả số phận cùng cực của nhân vật.
* Khi mùa xuân đến, sức sống của Mị đã trỗi dậy:
- Hoàn cảnh
Âm thanh cuộc sống bên ngoài (tiếng trẻ con chơi quay, tiếng sáo gọi bạn tình, ..) ùa vào tâm trí, đánh thức những kỉ niệm trong quá khứ của Mị.
- Dẫn đến sự thay đổi trong cảm xúc tâm hồn, nhận thức và hành động của nhân vật
+ Mị nhẩm thầm lời bài hát, trong khoảnh khắc tâm hồn trở về với thanh xuân tươi đẹp, khao khát tình yêu hạnh phúc.
+ Mị ý thức được sự tồn tại của bản thân “thấy phơi phới trở lại”, “Mị còn trẻ lắm. Mị vẫn còn trẻ. Mị muốn đi chơi”, với khát khao tự do
+ Tinh thần phản kháng mạnh mẽ qua các hành động
/ “Mị đến góc nhà,lấy ống mỡ, xắn một miếng bỏ thêm vào đĩa đèn cho sáng”: Hành động của sự thức tỉnh. Mị thắp đèn là thắp lên ánh sáng để xua tan bóng tối đang bao phủ căn buồng mình, cuộc đời mình, là làm cho khát vọng về hạnh phúc của mình sớm trở thành hiện thực. Có thể nói hành động Mị thắp đèn là một bước chuyển quan trọng đánh dấu sự thức tỉnh trong tâm hồn Mị. Cô đang thắp lên ánh sáng của niềm tin, hi vọng.
/“Mị lại quấn tóc. Mị lấy cái váy hoa vắt ở trong vách”: thiên tính nữ trở về khi con người ta khao khát tình yêu, khao khát hạnh phúc.
=> Dù tuyệt vọng, dù hành động và khao khát của Mị bị chặn đứng bởi bàn tay độc ác, thô bạo của A Sử nhưng những tâm trạng, hành động đó đã cho thấy sự hồi sinh, sự thức tỉnh mạnh mẽ của Mị.
*/ Bình luận: Từ một con người âm thầm, câm lặng, chai sạn về cảm xúc tâm hồn, không còn sức phản kháng khát vọng sống, cảm xúc tâm hồn được hồi sinh trong đêm tình mùa xuân.
c. Đánh giá nhận xet về sự thay đổi của Mị qua các chi tiết
- Bản năng sống trong con người luôn là bất diệt, nó có thể tạm thời bị dập tắt nhưng không bao giờ lụi tàn. Sự đổi thay của Mị từ cảm xúc tâm hồn, nhận thức cho đến hành động cho thấy sức sống luôn tiềm tàng trong cô. Mị đại diện cho hình ảnh người lao động trong cuộc sống tăm tối đã vươn lên tìm ánh sáng tự do cho cuộc đời mình.
- Diễn tả thành công diễn biến tâm lí phức tạp của nhân vật.Nghệ thuật trần thuật hấp dẫn.Sáng tạo được chi tiết đặc sắc