Trong khi đó tư bản pháp đang phát triển mạnh , rất cần nguồn tài nguyên khoáng sản ở Bắc Kì nên chúng quyết tâm xâm chiếm bằng được .
Lấy có triều đình Huế vi phạm Hiệp ước 1874 , tiếp tục giao thiệp với nhà Thanh mà không hỏi ý kiến của Pháp , ngày 3 - 4 - 1882 quân Pháp , do viên đại ta Ri - vi - e chi huy , đã đổ bộ lên Hà Nội Ngày 23 - 4 1882 , Ri - Vi - e gửi tới hậu thư cho Tổng đốc Hoàng Diệu , đòi nộp khí giới và giao thành không điều kiện .
Không đợi trả lời , quận Pháp nổ súng tấn công. Quân ta anh dũng chống trả nhưng chỉ cầm cự được gần một buổi sáng . Đến trưa , thành thất Hoàng Diệu thất cổ tự tử để bảo toàn khi tiết .
Triều đình Huế vội vàng cầu cứu quân Thanh và cử người ra Hà Nội thương thuyết với Pháp ; đồng thời ra lệnh cho quân ta phải rút lên mạn ngược . Thừa dịp quận Thanh ồ ạt kéo sang nước ta , đóng ở nhiều nơi . Trong khi đó , quân Pháp nhanh chóng tỏa đi chiêm Hòn Gai , Nam Định và các tỉnh khác thuộc đống bằng Bắc Kĩ .
