Diễn biến tâm lí và hành động của Dế Mèn Khi
+ thấy Dế Choắt ốm yếu, nhà cửa tuềnh toàng: huênh hoang, hống hách, coi thường Dế Choắt bởi cậu ta ốm yếu quanh năm, sức khỏe không có.
+ Khi nảy ra ý định bày trò trêu chị Cốc : không quan tâm tới đồng loại xung quanh, không biết an phận, khiêm tốn mà luôn cao ngạo trịch thượng coi mình là vô địch trong thiên hạ
+ Khi thấy chị Cốc mổ Dế Choắt: chỉ biết nằm im thin thít chờ cho chị Cốc đi xa mới dám chạy sang bên hang động nhà Dế Choắt để hỏi thăm.
+ Khi biết chị Cốc đã bay đi: ân hận về hành động ngu dại của mình, vì mình mà Dế Choắt bị hại chết.;
+ Khi chứng kiến cái chết của Dế Choắt: càng thấy thấm thía hơn, rút bài học, kinh nghiệm cho bản thân, không nên tự cao tự đại cho ta hơn người