Một trong những lời khuyên quý giá của ông cha ta đã để lại cho con cháu là: “Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng”. Đây là lời khuyên quý giá của ông cha ta về cách sống của con người.
Mượn hình ảnh “mực” và “đèn” để qua đó nói về điều xấu xa và tốt đẹp trong xã hội. Khi con người sống trong môi trường xấu cũng dễ trở thành người xấu và ngược lại, sống trong môi trường tốt sẽ trở thành người tốt. Câu tục ngữ đã cho thấy sự ảnh hưởng của môi trường đối với con người.
Chúng ta có thể bắt gặp những dẫn chứng tiêu biểu trong các tác phẩm văn học Việt Nam. Chí Phèo trong truyện ngắn cùng tên là một nhân vật như vậy. Vốn là một anh nông dân hiền lành chất phát chỉ vì lòng ghen của bá Kiến mà bị đẩy vào tù. Sau bao nhiêu năm trở về quê cũ Chí Phèo đã thay đổi hoàn toàn cả về nhân hình lẫn nhân tính: “Cái đầu thì trọc lốc, cái răng cạo trắng hớn, cái mặt thì đen mà rất cơng cơng, hai mắt gườm gườm trông gớm chết!...”. Hắn đã trở thành con quỷ dữ của làng Vũ Đại. Chính nhà tù của thực dân Pháp đen tối khắc nghiệt đã làm thay đổi con người của Chí Phèo.
Còn truyện “Mẹ hiền dạy con” đã chứng minh rõ nét nhất cho “gần đèn thì rạng”. Mạnh Tử khi còn bé sống gần trường học nên lễ phép chăm chỉ học hành, giả sử người mẹ của Mạnh Tử cho cậu sống gần chợ hay ở nghĩa địa thì chưa chắc sau này Mạnh tử đã trở thành bậc hiền tài của Trung Quốc. Còn trong thực tế cuộc sống, chúng ta có thế thấy được rằng học sinh sống trong tập thể lớp, trường có nhiều bạn tốt được giáo dục chu đáo sẽ trở thành người tốt. Gia đình sống hòa thuận con cái sẽ chăm ngoan, xã hội tốt đẹp sẽ có công dân tốt. Nếu sống trong môi trường gia đình bạn bè không tốt con người sẽ bị ảnh hưởng, thay đổi theo chiều hướng xấu.
Dù vậy, vẫn có những con người không chịu sự chi phối của hoàn cảnh. Họ có phẩm chất vô cùng thanh cao. Ví dụ như Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Công Trứ… Họ đều là những con người đã lựa chọn rời xa chốn quan trường để tìm về với thiên nhiên đẹp đẽ, không màng những bon chen quyền lực, địa vị.
Như vậy, câu tục ngữ “Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng” hoàn toàn đúng đắn. Đó chính là lời khuyên ý nghĩa dành cho con người trong cuộc sống.
Nếu thấy hay thì cho mình 5 sao nha
